Wydrukuj tę stronę
wtorek, 06 grudzień 2016 00:00

Foto relacja z wystawy Grudzień 1970

Autor: 
Oceń ten artykuł
(1 głos)
Wystawa pt. Grudzień 1970 Wystawa pt. Grudzień 1970

Od 25 listopada do 15 grudnia b.r. w Muzeum Kaszubskim im. Franciszka Tredera w Kartuzach można zwiedzać wystawę pt. „Gdy naród do strajku wyruszył bez broni… Grudzień 1970 w Gdańsku”. Jej autorem jest Bartosz Januszewski, historyk z pionu edukacyjno-naukowego gdańskiego oddziału IPN.

Tematyka wystawy koncentruje się na trzech dniach – 14, 15 i 16 grudnia 1970 r., kiedy miały miejsca starcia demonstrantów z milicją i wojskiem, zakończone pacyfikacją stoczni. Na planszach widz znajdzie nie tylko tekst, będący próbą rekonstrukcji zdarzeń w określonym miejscu i czasie, ale również bogaty materiał ilustracyjny (w tym pokolorowane zdjęcia), cytaty naocznych świadków czy uczestników starć, a także fragmenty „poezji grudniowej”. Wystawa została otwarta w ubiegły piątek 25 listopada b.r. Towarzyszyło jej spotkanie z autorami książki pt. „Pogrzebani nocą” - Tomaszem Słomczyńskim i Robertem Chrzanowskim. Panowie w bardzo ciekawy sposób przybliżyli kulisy powstawania książki oraz opowiadali o ofiarach Grudnia ’70. W wydarzeniach grudniowych - o czym także należy pamiętać - zginęli mieszkańcy powiatu kartuskiego Ludwik Piernicki i Bruno Drywa. Na wystawę składa się łącznie 11 plansz, które zostały umieszczone w wybranych pięciu punktach śródmieścia Gdańska – w miejscach, gdzie demonstracje i walki miały w 1970 r. szczególnie gwałtowny przebieg: przy Bramie Stoczni nr 2, przy ul. Wały Piastowskie (na skwerze przed siedzibą Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”), przy City Forum (naprzeciw Dworca Głównego PKP), w rejonie skrzyżowania ul. Hucisko i ul. 3 Maja oraz przy zbiegu ul. Podwale Grodzkie i Wały Jagiellońskie (koło ruin dawnego bastionu św. Elżbiety, naprzeciw gmachu prokuratury). Ponadto na ekspozycji w Muzeum prezentowane są archiwalne numery gazet: „Głos Wybrzeża” i „Wieczór Wybrzeża” udostępnione przez Panów Jerzego Krzyżanowskiego i Andrzeja Czerskiego. Obejmują one relacje z wydarzeń grudniowych między innymi tzw. „Czarny Czwartek” 17 grudnia 1970r. Gazeta informuje, że podczas gdy sytuacja w Gdańsku miała się normować, w Gdyni nastąpiły kolejne prowokacyjne wystąpienia i groźby ze strony strajkujących. Co więcej, ze strony tłumu paść miały strzały w kierunku próbujących zaprowadzić porządek milicjantów i żołnierzy, co wymagało od nich „stanowczej reakcji”.

            Na łamach pisma zawarto również przemówienie Józefa Cyrankiewicza, ówczesnego premiera Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, komentującego ostatnie zajścia w Trójmieście oraz wzywającego do pracy na rzecz rozwoju kraju. Ponadto zamieszczono także uchwały i zarządzenia dotyczące wprowadzenia godziny milicyjnej na terenie Gdyni oraz polecenie podporządkowania się służbom pracującym na rzecz przywrócenia ładu. Złamanie tego nakazu groziło użyciem broni.

„Wieczór Wybrzeża” nr 296 (4445), Gdańsk 18 grudnia 1970r.

            „Wieczór Wybrzeża” pominął symboliczną postać dla Grudnia 1970, 18-letniego Zbigniewa Godlewskiego, pracownika Stoczni im. Komuny Paryskiej, zastrzelonego przez Ludowe Wojsko Polskie w okolicy przystanku SKM Gdynia Stocznia. Demonstranci ułożyli jego ciało na drzwiach i z nim na czele przeszli pod Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Gdyni. Stamtąd zwłoki zostały zabrane przez żołnierzy Marynarki Wojennej. Godlewski stał się symbolem represji i ofiar poległych w trakcie wydarzeń grudniowych. Zarówno je, jak i jego, uwieczniono w słynnej „Balladzie o Janku Wiśniewskim” czy też w filmie pt.„Czarny Czwartek”.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

            Odezwa Stanisława Kociołka do mieszkańców Trójmiasta wydana na łamach „Głosu Wybrzeża” w dniu 17 grudnia 1970r. Pierwotnie transmitowała ją Telewizja Polska (oddział Gdańsk) oraz Polskie Radio. Kociołek uzasadnia w niej między innymi podjęcie decyzji o wykorzystaniu Wojska Polskiego i Milicji Obywatelskiej do przywrócenia porządku na ulicach Gdańska oraz wyraża im za to wdzięczność. Ponadto autor podkreśla niedociągnięcia w polityce protestujących robotników oraz wcale nie tak złą, według niego, sytuację płacową i warunki pracy stoczniowców ze Stoczni Gdańskiej i Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni.

„Głos Wybrzeża” nr 299 (7187). Gdańsk, 17 grudnia 1970r.

Stanisław Kociołek (1933-2015) był aktywnym działaczem komunistycznym, związanym z partią już w czasie studiów na Uniwersytecie Warszawskim w 1956r. W czasie wydarzeń grudniowych pełnił funkcję wicepremiera kraju, był także członkiem Biura Politycznego Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej ( KC PZPR). Uważa się go za współodpowiedzialnego wydania decyzji zezwalającej na strzelanie do protestujących robotników. Według danych IPN w wyniku starć i użycia broni palnej śmierć poniosło 45 osób, a 1165 zostało rannych. Skutkiem owej decyzji Kociołka odsunięto od funkcji wicepremiera i ustanowiono sekretarzem KC PZPR, a następnie, w 1971r. pozbawiono go i tego stanowiska. Do 1985r. pracował w służbie dyplomatycznej, z przerwą w latach 1980-1982, kiedy to znów uczyniono go sekretarzem partii. W okresie tych dwóch lat Kociołek był zagorzałym oponentem „Solidarności”, entuzjastą jej rozwiązania.

 

            Artykuł komentuje przebieg spotkania Egzekutywy Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku z aktywem partyjnym Gdańskiej Stoczni Remontowej, które odbyło się 6 stycznia 1971r. Podczas niego omówiono niedawne wydarzenia grudniowe i wyrażono nadzieję pomyślnej współpracy nowo wybranego rządu ze stoczniowcami. Podczas dyskusji I sekretarz KW PZPR Alojzy Karkoszka dokonał krytyki poprzedniej władzy, zwracając szczególną uwagę na oderwanie się kierownictwa partii od komitetów wojewódzkich, a co za tym idzie, brak odpowiedniej komunikacji nie tylko z robotnikami, ale i resztą partii. Było to według niego jedną z przyczyn kryzysu w grudniu.

„Głos Wybrzeża” nr 5 (7202), Gdańsk, 7 stycznia 1971r.

„Wieczór Wybrzeża” i jego relacja ze spotkania aktywu partyjnego województwa gdańskiego z członkami KW PZPR, na którym omówiono problemy polityczne, społeczne i gospodarcze aktualnie występujące w kraju i województwie. W wydarzeniu wziął udział m.in. Stanisław Kociołek oraz Alojzy Karkoszka. I sekretarz KW PZPR kolejny raz przedstawił przyczyny grudniowego kryzysu, zapowiedział lepszą współpracę z obywatelami ze strony rządu, oraz wyraził nadzieję, że pracownicy różnego rodzaju: robotnicy, rolnicy, hodowcy, zamiast okazywać poparcie dla nowych obietnic partii w formie wieców i słownych deklaracji, przejawią je zwiększając produkcję przemysłową, rolniczą i hodowlaną. Karkoszka zwrócił również uwagę na niedociągnięcia warunków socjalnych pracowników, które uznał za konieczne do poprawienia. Podczas spotkania głos zabrali także inni uczestnicy, którzy komentowali aktualną sytuację, wyrazili poparcie nowej polityki władz oraz przedstawili problemy, z którymi się borykają w miejscach pracy.

            W piśmie zawarto także fragmenty przemówienia Stanisława Kociołka, w którym przedstawił plany na 1971 rok. W głównej mierze odnoszą się one do kwestii gospodarczych, rozwinięcia produkcji, rozwiązania problemów polityki cenowej itd. Dodatkowo odniósł się do podwyżki najniższych płac, która nastąpiła dopiero po protestach, a która wcześniej nie mogła być zrealizowana przez rzekomy brak środków finansowych. Wyjaśnił, że pieniędzy rzeczywiście nie było, a na podwyżkę pozwoliło zaciągnięcie przez państwo kredytu, którego środki na spłatę dopiero zostaną przez nie wygospodarowane.

„Wieczór Wybrzeża” nr 7 (4461), Gdańsk, 9 i 10 stycznia 1971r.

Galeria

{gallery}1372{/gallery}
Czytany 3586 razy
Barbara Kąkol

Barbara Kąkol - Dyrektor Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach (od 2015 r.)

Zapraszam do http://muzeum-kaszubskie.pl/

Najnowsze od Barbara Kąkol

Artykuły powiązane