Kolegiata pw. NMP, najciekawszy zabytek kartuski z XIVwieku jest kościołem poklasztornym zakonu Kartuzów.

Założycielem zakonu był Święty Bruno z Kolonii. Święty Bruno  jest także patronem Kartuz. 6 października w Kartuzach obchodzimy uroczyście jego imieniny.

Oto krótka  historia patrona Kartuz:

Święty Brunon urodził się w zamożnej rodzinie w Kolonii, w Niemczech około 1030 r.  Zdobył gruntowne wykształcenie. Początkowo uczył się w Kolonii oraz w szkole katedralnej w Reims, we Francji, a potem w Tours, gdzie jego nauczycielem był  mistrz Berengariusz, wyjaśniający w racjonalny sposób prawdy wiary.