Pomniki przyrody są najczęściej spotykaną formą indywidualnej ochrony przyrody ożywionej i nieożywionej. Najczęściej są to pojedyncze stare drzewa, aleje, głazy narzutowe, źródła i inne unikatowe obiekty. Najwięcej z nich znajduje się w gminie Żukowo oraz w gminach Stężyca i Kartuzy. W powiecie kartuskim jest wiele pomników przyrody ożywionej i nieożywionej, do których zaliczyć można przede wszystkim dużą ilość sędziwych drzew. Wśród pomnikowych drzew liściastych na terenie powiatu przeważają stare dęby, osiągające obwód pnia ponad 4 metry.
