Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody z dnia 16 października 1991 r. poddanie pod ochronę następuje przez:
- tworzenie parków narodowych,
- uznawanie określonych obszarów za rezerwaty przyrody,
- tworzenie parków krajobrazowych,
- wyznaczanie obszarów chronionego krajobrazu,
- wprowadzenie ochrony indywidualnej w drodze uznania za:
a) pomniki przyrody,
b) stanowiska dokumentacyjne przyrody,
c) użytki ekologiczne,
d) zespoły przyrodniczo krajobrazowe.
Według ustawy o ochronie przyrody:
„Rezerwat przyrody jest obszarem obejmującym zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, określone gatunki roślin, elementy przyrody nieożywionej, mające istotną wartość ze względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych bądź krajobrazowych.
Park krajobrazowy jest obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego gospodarowania.
Obszar chronionego krajobrazu obejmuje wyróżniające się krajobrazowo tereny o różnych typach ekosystemów. Zagospodarowanie tych systemów powinno zapewnić stan względnej równowagi ekologicznej systemów przyrodniczych.
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie.
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy wyznacza się w celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego dla zachowania jego wartości estetycznych.”
Główne cele ochrony przyrody to:
- zachowanie różnorodności struktur fizjograficznych i w nawiązaniu do ich różnorodności gatunkowej organizmów żywych,
- utrzymanie ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów,
- restytucja przyrody, czyli jej przywracanie do stanu naturalnego, tam, gdzie jest to możliwe i uzasadnione,
- kształtowanie pozytywnych postaw człowieka wobec przyrody.
Na obszarze powiatu kartuskiego istnieje 14 rezerwatów przyrody, 1 park krajobrazowy, 3 obszary chronionego krajobrazu, 8 zespołów przyrodniczo- krajobrazowych i 91 pomników przyrody.
Drugą w hierarchii formą ochrony przyrody na terenie powiatu kartuskiego jest utworzony w 1983 roku Kaszubski Park Krajobrazowy. Celem parków krajobrazowych w systemie obszarów chronionych w Polsce jest ochrona środowiska przyrodniczego i kulturowego przed niepożądanymi przekształceniami, zachowanie dużego potencjału ekologicznego oraz stworzenie optymalnych warunków dla aktywnych form ochrony i kształtowania środowiska, przy równoczesnym rozwoju funkcji dydaktyczno-naukowych, turystycznych i rekreacyjnych. Właściwą i jedyną formą uprawiania turystyki na terenie parku krajobrazowego jest penetracja piesza po wyznaczonych szlakach turystycznych oraz turystyka kwalifikowana, z wyłączeniem turystyki motorowej.