XVI Kaszëbsczé Diktando w Bojanie, gmina Szemud, przeszło już do historii. Przystąpiło w sumie 243 uczestników. W tym roku po raz trzeci w historii dyktanda rywalizowano o tytuł arcymistrza (laureaci pierwszych miejsc z ostatnich pięciu lat). Również po raz trzeci (poprzedni arcymistrzowie to Iwona Makurat z Klukowej Huty i Eugeniusz Pryczkowski z Banina) tytuł ten trafił do uczestnika z powiatu kartuskiego, czyli do Elżbiety Bugajny z Ramlejów w gminie Somonino.

W tim môlu - kòle mòstu midzë Swiónowã a Stajszewã - doszło do wëdarzeniégò, jaczé miało wiôldżi znaczënk w dzejach kaszëbsczégò regionalizmù. Tu aresztowelë scygónégò gòńczim lëstã Flóriana Cenôwã - bùdzëcela swiądë Kaszëbów i òjca kaszëbsczi pismieniznë. Sztudéra F. Cenôwa òd czilenôsce dni ùcékôł pò nieùdónym pòwstanim stôrogardzczim (21/22 gromicznika 1846 r.), jaczémù przédnikòwôł. Ùtacył sã ù swiónowsczégò szkólnégò Elwarta. Pò pòchwôcenim, jaczégò dokònôł w dniu 6 strëmiannika 1846 r. kartësczi ùrzãdownik prësczi ò nôzwëskù Kraatz, zaszparowelë Cenôwã nôpierwi w festindze w Grëdządzu, dze béł kòl òsmë miesãdzy, a tej w Mòabice pòd Berlinã. Tam 2 zélnika 1847 r. sã zaczął jegò proces wespół z 253 jinszima pòlsczima patriotama òbskarżonyma ò spiskòwanié procem Miemców. Ju 17 lëstopadnika Cenôwa dostôł wërok scãcégò topòrã. Òjca kaszëbsczi rësznotë zreta òstrô rewòlucyjnô dënëga, chtërna przeszła przez Europã i w historii nazwónô òsta Zymkã Lëdów. Kùńc kùńców òstôł ùwòlniony 20 strëmiannika 1848 r. pò dwùch latach sôdzë, w jaczi ni miôł nôdzeji na òdzwëskanié pòjudżi. W sómnoscë pòwstałë jegò sławetné sôdzowé tekstë, w tim Rozmòwa Pòlôcha z Kaszëbą, jaczé ùsztôłtowałë dejã dra F. Cenôwë na przińdną rësznotã kaszëbską.

Kòżdi z nas je ùczniã. Przëchòdzymë dzysô na ùczbã, dze Szkólnym je Jezës Christus. Ale nie je to zwëczajnô ùczba. Szkólny zabiérô nas dzys w drogã. Drogã, chtërna je cãżkô i wëmôgającô, ale chtërna kùńczi sã dobëcym Szkólnégò. Ódprawimë 15 nietipòwëch ùczbów, żebë naùczëc sãòd Christusa prôwdzëwëch wôrtnotów, bë më téż, jak Òn, stelë sã dobëtnikama.

Na të baro dlô wszëtczëch rëdosny swiãta Bòżegò Narodzeniô dlô cały ùrme kòłowych drëchów wszëtczigò belnégò , zdrowia , wiele łask òd Malinczi Bòżi Dzecine ë samy rëdotë na naszëch wanożnèch ryzach. Chcemë wiëdno pamiãtac ò tim że Wilejô to taczi dzyń w chtërnym Nowikszi ë Nowôżnèszi słowo jaczi boło ù Bòga stało so Malinczim Dzecuszka i Nôwikszą Miłotą Swiata.

Zapraszamy do eksploracji modułu Dziedzictwo Kulturowe w ramach portalu Szwajcaria-Kaszubska.pl. Poznaj Kaszuby - pozjnaj historię Kaszub!

- To bëło cos piãknégò – wzdychali jeszcze w trakcie spotkania Kaszubi z Kanady. Do krainy swych przodków przybyło ich dwunastu, w tym dziesięciu po raz pierwszy.

To je krótczi, to je dłëdżi, to kaszëbskô stolëca

To są basë, to są skrzëpczi, to òznaczô Kaszëba.

Starokaszubski przepis na tabakę:

„Masz tu recept od tabaki i przi tim nie bile jaki

Liście dobrze pomielone, a chlondy 'trochę spalone.

Następnie włóż do donicy, odrzuć co Iiche do smicy,

w donicy kręć tabocznikiem, skarapiaj niby arszenikiem,

kichniesz niby krowa i Tabaka gotowa"