Drëdżégò dnia béł ju w Pùckù. Béł to nen wiekòpómny dzéń 10 gromicznika. Razã z jinyma stojôł
na placu dwòrzëszcza kòlejowégò, bë żdac na cug wiozący z kraju òd Warszawë ë Torunia
dostójników państwòwëch. Stojôł tu òd rena, òpiarti ò lëpã, na chtërny, jak jaczé ptôszi, so sedzelë
knôpi, bë widzec lepi wszëtczé cëdownoscë, co terô sã pòjôwiałë. Stach żdôł na nie długò.
Szlagòwé wiodro sã zmienia, pòjawiłë sã blónë, za sztócëk dôka zachlastnice rzucëła i - héwò -
Stach dostrzégł w nich czôrnégò ptôcha, co jakbë wiornął do zôchòdowi stronë. Dostrzégł téż
drëdżiégò ptôcha, co strzébrã łiskôł. Ten gnôł za tim pierszim.
- To òrzeł biôłi gòni òrzła czôrnégò. A sekô gò, sekô tak, jaż z czôrnégò pióra lecą - gôdôł Stach do
se.
Òbrôzk ten przeniósł mù mëslë na to, co przeżił w czasë wòjnë, cze sã tacył przed szãdarama ë
lëchima lëdzama. Pchôł téż je wprzódk na to, co mia bëc. Zagłãbił sã Stach tak w swòje bënno, że
le spùszczenié sã prosto na niegò nëch knôpów z górë gò òtrzézwiło. Strzepelë gò, bò jakùsz
chùtkò sã zesënãlë. Stach sã pòderwôł, ale spòstrzégł, że je terô jaczis môłi, lëdze dokòła jakbë
ùroslë. Pòdnôszelë sã, wiwatowelë, wëcygając wësok rãce ë wòłając:
- Niech żëje! Niech żëje!
To cug, co przëwiózł wësoczé òsobistoscë z kraju, wòjskòwëch ë cëwilów, tak wszëtczich pòderwôł.
Terô lëdze dostelë jakbë skrzidła, pòlecelë w stronã szasëjów, tam różné òrkestrë zagrałë, tam
wòjskò cygnãło: kawalerëjô, atalerëjô, piechòta, żôłniérze mòdri a zuchterny. Stach téż w tã stronã
sã cësnął, serce mù biło, jakbë walëło młotkã. Cësnął sã, cësnął, wreszce sã docësnął do gasë, z
chtërny òddzałë jachac ë maszerowac zaczãłë pòd mòrze. Gasa mù sã wëda rwącą rzéką, tak to
wòjskò w ni wëzdrza: to pòdnôsza sã w górã, to òpôda w dół, tu ë tam zakrãcając na stronë. Stach
kòl ti ùchòdzący do mòrza rzéczi stopkòwôł, a òczë wlépiôł w żôłniérzi.
- W taczim wòjskù bëm chcôł służëc - gôdôł do se.
Òn wcale nie wiedzôł, jak sã dostôł na przëmòrsczé łączi, jak gò lëdzczé wałë wcësnãłë na sóm
brzég, ale sã cesził, że tam sã dostôł, bò chcôł widzec szmërganié piestrzénia, bëc przë
symbòlowim zbratanim sã kraju z mòrzã, a widzôł, że jiny mù zazdroszczą tegò môla, bò pò
prôwdze nalôzł sã prawie tam, dze jenerôł wjachôł na sëwim ògrze bënë w wałë ë rzucył złoti
piestrzéń. Tej harmatë zagrzëmiałë, zwònë zazwòniłë, piechòcarsczé karabinë zapãcałë, a lëdztwò
zôs zawiwatowało grómkò. Stach téż zawòłôł:
- Niech nóm żëje!
Ale òkã rzucył w môl, dze żdżinął nen symbòlowi znak zbrataniô kraju z mòrzã. Znak ten zalësnił
jak słuńce ë mòcą swòją wałë włôsné stwôrzôł[...] Ruch mòrsczi gò nową dërnotą napòjił, wic sã
òckł, wezdrzôł na Pùck, pòd môłi pòrt, ë so rzekł:
- Nie mdã parobkã, nie mdã téż młënôrzã, cygną mie te krãdżi piestrzéniowé dalek, dalek na
mòrze. Bãdã wic òkrãtnikã.
(Wëjimk ze zbiérkù Ùrënamle)
