Ùważôj: Czej wińdzesz z tegò pùstkòwiô na swiat, nie zabôczisz zańc do Òliwë, gniôzda dôwnëch
nôbòżnëch cystersów, chtërny tu stąd wiarã swiãtą rozséwelë strzód naszich przodków. Klôsztór
jich zniszcził ten sóm nieprzëjôcel, co nasze kraje zabrôł. Ale wiôldżi i pëszny kòscół pò nich
jeszcze stoji. Pùdzesz tam jaż przed wôłtôrz wiôldżi i klãkniesz przed dużim czôrnym szklącym
kamieniã, bò pòd nim głãbòkò w sklepach kòscoła stoją trëmë z kòscama ksążąt kaszëbsczich.
Spòmni tam ò nich jak dzeckò nad grobama starszich swòjich i bôczë, że midzë nima bëlë taczi,
chtërnëch dzyrskòscë i krëwi i prôcë jesz dzysôdnia, pò szesc stach lôt, winnismë, że naju
nieprzëjôcel nie wëtãpił do nédżi. Nôwiãkszi z nich to Swiãtopôłk. Na smiertelnym jesz łożu kłopòt
ò przëchòdné czasë swòjégò lëdu gò nie òpùscył. Kôzôł òn tedë sënów swòjich zawòłac i pòdôł jim
pãk zrzeszonëch mòcno prãtów, bë gò złómelë. Ale żóden ze sënów ni mógł tegò dokazac. Tak
ksążã Swiãtopôłk wzął i rozrzesził pãk i pòdôł sënóm prãtë kòżdi z òsóbna. A òni je terô letczim
spòsobã pòłómelë. - Wezta sobie przikłôd z tich prãtów - rzekł ksążã Swiãtopôłk. - Zrzeszonëch
waju nicht nie złómie, ale w pòjedinkã waju zniszczą! - Nieszczescé nasze, że wiedno złô rãka
rozrzeszała pãto, co nas trzimało w gromadze. W tim szukôj, chłopôkù, przëczënë, żesmë sã nie
òbronilë.
Bëło mie, jakbë pón Józef òdemknął przede mną dwiérze, co z casny jizbë prowadzëłë na szeroczi
kraj. Terô jô miôł na pitaniô, co mie pòd trzema chòjnama nachòdzëłë głowã, òdpòwiédz gòtową.
Ale pón Józef pòkôzôł rãką na wizerënk naszégò kraju i rzekł:
- Bôczë! Tam dali kù Òdrze nasza mòwa ju wëmarła. Tam bracô naszi pòddelë sã pòrządkòwi i
prawóm nieprzëjôcela. A ti, co jesz żëją i mòwã a òbëczôj òjców tu nad Wisłą i mòrzã zachòwelë, ti
ju wszëscë ùroslë w niewòli i nie wiedzą, jak bëło dôwni i co jim słëchało. Sąsma jak serotë na
pańsczim chlebie, co nie wiedzą, że jim słëchô panowanié a nié serocy chléb.
Mòcny kaszel jął trząsc panã Józwã i krew pòkôzała sã na jegò wargach. Nie rzekł nic, le rãką dôł
znac, żebëm szedł.
