Po tym roku dobra książęce wywieziono do Berlina, a sam budynek mocno podupadł służył m.in. jako magazyn zboża i broni oraz więzienie. Przyczyniło się to do jego dewastacji. Po II wojnie światowej obiekt został jednak gruntownie wyremontowany, m.in. odbudowano głowicę wieży. Od 1965 roku zamek stanowi siedzibę Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Znajdują się w nim zbiory poświęcone historii ziemi słupskiej, a także największa na świecie wystawa portretów S.I. Witkiewicza – Witkacego.
Historia Zamku Książąt Pomorskich
Zamek jest usytuowany w sąsiedztwie rzeki Słupi, w obrębie dawnego średniowiecznego grodu słupskiego. W XIII wieku w okresie przynależności Ziemi Słupskiej do Pomorza Gdańskiego zamek był siedzibą władz lokalnych i miejscem wystawienia przez książąt gdańskich szeregu dokumentów. W 1317 r. zamek stał się własnością Gryfitów, książęcej dynastii zachodniopomorskiej. W 1454 r. urodził się w nim najwybitniejszy władca Pomorza Zachodniego – książę Bogusław X. Pomnik, którego stoi na dziedzińcu zamkowym.
Dla Słupska ważny był też inny Gryfita – Bogusław V. Stanął on na czele powstałego w II połowie XIV w. samodzielnego księstwa słupskiego. Zamek w którym mieszkał nie był jednak czymś wyjątkowym. Próbował więc wybudować nowy bardziej okazalszy. Sprzeciwiali się jednak temu mieszkańcy Słupska, tak długo że dopiero wspomniany już Bogusław X w 1507 roku wybudował nowy zamek. Bogusław X zwany Wielkim zjednoczył całe księstwo zachodniopomorskie, którym kierował ze Szczecina. Ale drugim, ważnym dla księcia ośrodkiem usytuowanym na wschodnich rubieżach księstwa był właśnie Słupsk. Stopniowo władza książęca wzmocniła się, a jednym z tego wyrazów było ustępstwo miasta na rzecz wybudowania w Słupsku nowego zamku. Jako datę powstania zamku przyjmuje się rok 1507. Wzniesiono go na dawnym dziedzińcu młyńskim. Jego północną ścianę stanowił biegnący tu mur miejski i w ten sposób wtapiał się w jeden system obronny miasta. Pełnił jednak głównie funkcję mieszkalną. Była to dwukondygnacyjna, murowana budowla na rzucie prostokąta z przyległą do fasady głównej wieżą.
Zasadniczej przebudowie uległ zamek w latach 80-tych XVI stulecia za czasów panowania księcia Jana Fryderyka. Przez dwa kolejne lata skromna, gotycka budowla Bogusława X przekształciła się w nowożytną rezydencję książęcą. Był to trzykondygnacyjny budynek, podpiwniczony, na rzucie prostokątnym poprzedniej budowli. Do elewacji frontowej od strony północnej przylegała w środku wieża mieszcząca wejście do zamku i kręcone wokół filaru schody z wejściami na poszczególne kondygnacje. Z boku wieży po wschodniej stronie znajdowała się niewielka loggia. Gładkie ściany wschodnią i zachodnią urozmaiciły wykusze, a ścianę południową niewielkie ryzality. Naroża budowli były boniowane. Przestronne, często sklepione wnętrza były oświetlone szerokimi, dużymi oknami. Całość pokrywał dach czterospadowy, na którego dachówkę sprowadzono ze Sławna.
5 września 1588 roku możemy uznać za dzień zakończenia budowy renesansowego zamku w Słupsku.
Przez ostatnie dziesięciolecia XVI wieku dziedziniec zamkowy został zabudowany. Między zamkiem i młynem, wzdłuż rzeki powstał zespół budynków gospodarczych składający się m.in. z piekarni, stajni i kuchni. Były to budynki o konstrukcji ryglowej. Od śmierci Jana Fryderyka w 1600 roku zamek stał się wdowią siedzibą księżnej Erdmuty. Jej zawdzięczamy odbudowę podominikańskiego kościoła i założenia na wykupionej od mieszczan ziemi otaczającej zamek ogrodu, do którego prowadziła furta przy rzece i ścieżka na wałach miejskich.
Kolejną mieszkanką słupskiego zamku była księżna Anna de Croy, ostatnia z rodu Gryfitów. Lata jej życia przypadły w tragicznym okresie księstwa pomorskiego – wojna 30-letnia, śmierć ostatniego panującego księcia Bogusława XIV, najazdy wojsk i zniszczenia, a ostatecznie podział Pomorza Zachodniego pomiędzy Brandenburgię i Szwecję. Tutaj, ze słupskiego zamku czyniła intensywne starania o zapewnienie bytu i karierę polityczną syna księcia Ernesta Bogusława. Zmarła w 1660 roku, a jej zwłoki spoczęły w pięknie zdobionym sarkofagu cynowym w podziemnej krypcie sąsiedniego kościoła podomikańskiego. Sarkofagi książęce znajdują się obecnie w jednej z sal Muzeum Pomorza Środkowego.
Z wykazu sporządzonego w 1682 roku przez kapitana von Podewilsa dowiadujemy się, że w skład zespołu zamkowego wchodziło w tym czasie siedem budynków; (budynek główny, budynek kuchenny, masztarnia, kryte przejście do kościoła, „nowy pokój” przy bramie, budynek kancelarii, nowy dom). Odrębnie wymienia się ponadto aptekę i budynek mieszkalny wybudowany przez sekretarza Martina Holtze. W głównym budynku zamkowym spis wylicza 4 duże sale, sklepioną salę rycerską na II piętrze i aż 89 różnego rodzaju pomieszczeń. Wśród nich wyróżniała się komnata księżnej z kominkiem z czarnego i czerwonego marmuru, biało-czarną marmurową posadzką i ścianami obitymi białym atłasem ozdobionym czarnymi figurami. Na słupskim zamku znajdowały się bogate zbiory dzieł sztuki – gobeliny, obrazy, wyroby rzemiosła artystycznego, a w tym cenne pamiątki po Gryfitach i księgozbiór. W roku 1731 na rozkaz Fryderyka Wilhelma I zachowane wyposażenie zamku w tym portrety książęce m.in. Bogusława X i jego żony Anny, arrasy, kurdybany i tkaniny obiciowe zostały wywiezione do Berlina i częściowo sprzedane na aukcji.
Opuszczony i ogołocony zamek zaczął pełnić rolę magazynów wojskowych, początkowo zboża, później broni. W początku XIX wieku zamek uległ znacznym przeróbkom. Po uderzeniu pioruna w 1815 r. częściowo rozebrano wieżę, nadbudowano czwartą, niską kondygnację, zamurowano duże okna tworząc w ich miejscu znacznie mniejsze. Wnętrze całkowicie przekształcono wyburzając ściany i sklepienia tworząc kondygnacje wsparte na drewnianych filarach. W 1821 roku całość przykryto ciężkim, dwuspadowym dachem.
W XX wieku całkowicie przebudowany i zdewastowany zamek nadal pełnił funkcję magazynów, tuż przed wojną przechowywano tu m.in. dekoracje teatralne. Po wojnie przez jakiś czas mieściła się tu wytwórnia lin i siatek.
Przełom w dziejach zamku przyniósł rok 1951, kiedy to przystąpiono do prac zabezpieczających, które poprzedziły zasadniczą odbudowę. Odbudowa prowadzona w latach 1958-65 przez gdański oddział Pracowni Konserwacji Zabytków miała na celu przywrócenie wyglądu zamku z czasów renesansowej przebudowy i przystosowania do pełnienia nowej funkcji – siedziby muzeum.
Zamek od chwili zakończenia odbudowy w 1965 roku jest siedzibą Muzeum Pomorza Środkowego. Prezentowane są tu stałe wystawy – „Skarby Książąt Pomorskich ” (parter), „Kultura Pomorza Środkowego w XIV-XVIII w.” (I piętro), „Firma Portretowa S.I. Witkiewicza” i wystawy czasowe (II piętro). Sala rycerska jest miejscem licznych imprez kulturalnych, spotkań naukowych. Zamek jest najbardziej reprezentacyjną, o średniowiecznym rodowodzie i nowożytnej formie budowlą Słupska. Stanowi najważniejszy element harmonijnie ukształtowanego przez wieki fragmentu miasta, gdzie obok niego przycupnął książęcy młyn i czerwienią się gotyckie mury kościoła św. Jacka i Bramy Młyńskiej.
źródło: Cykl broszur wydanych przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, autorstwa Stanisława Szpilewskiego; „Zamek Książąt Pomorskich” oraz karty zabytku będącej w dyspozycji Miejskiego Konserwatora Zabytków., http://www.slupsk.pl/zamek-ksiazat-pomorskich-39118/
