Pojezierze Kaszubskie w stosunku do regionów geologicznych leży we wschodniej części depresji perybałtyckiej, sąsiadującej od strony północnej z wyniesieniem Łeby, należącym do tarczy bałtyckiej, a od strony zachodniej i południowej z synklinorium brzeżnym, przechodzącym dalej w kierunku zachodnim w antyklinorium kujawsko-pomorskie. Jednak wszystkie te kondygnacje geologiczne są ukryte i zamaskowane, w wyniku długotrwałego równania terenu, pod wpływem czynników denudacyjnych, przez co nie przejawiają swej obecności w ukształtowaniu terenu. Zasadniczy rys rzeźbie terenu nadały dopiero czwartorzędowe zlodowacenia plejstoceńskie (B. Augustowski, J. Sylwestrzak, 1979).

Kenozoiczne piętro strukturalne tworzy kondygnację geologiczną uchwyconą w otworze wiertniczym w Ostrzycach na rzędnej 165 m n.p.m. gdzie miąższość osadów czwartorzędowych wynosi aż 252,6 m, zaś na serię trzeciorzędową przypada zaledwie 27 m. Wewnętrzna budowa pokrywy osadów polodowcowych charakteryzuje się typową różnorodnością materiału skalnego i nieregularnym jego ułożeniu. Znajdują się tu duże pokłady glin morenowych z głazami, będące bezpośrednim osadem lądolodu oraz potężnych rozmiarów serie żwirowo-piaszczyste naniesione przez wody topniejącego lądolodu (J. Szukalski, 1995).

Powiat kartuski stanowi obszar niezwykle atrakcyjny pod względem krajobrazowym dzięki bardzo ożywionemu ukształtowaniu powierzchni i bogactwu form geomorfologicznych. Zaznacza się to wyjątkowo zróżnicowanymi stosunkami hipsometrycznymi w wyniku ostro zarysowanych form rzeźby glacjalnej. Obszar ten jak na stosunki niżowe, charakteryzuje się wysoko wyniesionym obszarem, gdzie nałożone na podstawę na powierzchni dennomorenowej wzgórza czołowomorenowe, przekraczają znaczne wysokości, osiągając w najbardziej okazałej grupie Wzgórz Szymbarskich 328,6 m n.p.m. (Wieżyca).

Ukształtowanie powierzchni różnicują również formy wklęsłe, a szczególnie gęsty układ głęboko wciętych rynien jeziornych. Deniwelacje terenu, wyrażone różnicą wysokości na kontakcie rynien jeziornych i moren czołowych, bardzo wzrastają, osiągając w wypadku kulminacji Wieżycy i rynny jeziora Ostrzyckiego 170 m do lustra wody w jeziorze, a 210 m do dna niecki. Znaczne wysokości ciągną się też pasmami wzdłuż promieniście zbiegających się rzek, a właściwie ich dolin, wiążących swoimi głębokimi rozcięciami układy rynnowe, obniżenia wytopiskowe czy baseny zastoiskowe. Taki niezwykle urozmaicony pod względem krajobrazowym szlak utworzyła w kierunku wschodnim Radunia, gdzie wysokości względne mieszczą się w granicach 60 i 80 m. Na przedpolach wałów moreny czołowej występują również obszary stosukowo płaskie, równinne, lekko nachylone w kierunku południowym, które powstały w wyniku nagromadzenia znacznych ilości piasków i żwirów przez wody roztopowe, wypływające spod lądolodu lub sprzed jego czoła. Te obszary, zwane równinami sandrowymi, tworzą połacie piasków oddzielonych od siebie wyraźnymi na ogół krawędziami o wysokości od kilku do ponad 20 m. Rozpościerają się one głownie w okolicach Mirachowa, oraz na południu w okolicach Stężycy i Sulęczyna. Zarysowane za pomocą hipsometrii, czyli wysokości bezwzględnych i względnych, ukształtowanie powierzchni odznacza się rzadko na Niżu Polskim spotykanym urozmaiceniem rzeźby terenu, stwarzającym wyjątkowo bogaty krajobraz.