„Wené, Krëbanë jadą”. Tak przezëwelë waju zôzdrosné Gôchë, czedë wa pëszny jechalista w spasłé
kònie na daleczi jarmark do Bëtowa, abë wëstrojony z bruszczónkama na gôsczé weselé. Bò to
nierôz biwało, że Krëban z Gôszką sã spôrowelë abò na òdléw. Tak Wnuk z Grizëbanka 4 mile
dotąd i nazôd na szkapie wiérzchòwôł w rejbë gdzes tam za Bòrzëszczi, a chòcô Gôchë mù różné
brzëdczé przësprawë robilë, diadë swégò dokôzôł i nôwiãcy brutkã z całëch Gôchów do wôłtôrza w
Brusach przëprowadzył. A Szczepańsczi nôcowiãcy gbùr z całëch Gôchów, kawaler jak swiéca i
strzélec z bëstrim òkã jak jastrząb i chwatczi jak sôréń, że sunąc mógł bez żniwny wóz z drôbkama,
ten znôwù òżenił sã z Krëbanką i miôł weselé w Brusach. Na taczich wesołach bëła mùzëka, tuńce,
spiéwa, stroje, stateczné drużbë i ùrodné przëdónczi, że proszã widzec. Brusczé pannë dlô ùrodë i
słodczi mòwë taką miałë słôwã i taczé bëłë skùpné, że le co nômni żódną stôrą panną nie òstała.

W òdpùst na Szkaplérzną w Brusach jaż sã rojiło òd Gôchów z bòrzëszkòwsczi, kònarsczi, lipùsczi
parachii i niejeden wierã przëjachôł barżi na zmówinë jak na òdpùst. I pò prôwdze tu sobie mògłes
wëbrac białkã. Tëlé jich bëło jak mòdrôków w żëce. Eżi chcôłes sã dowiedzec ò to i òwò, to le sã
mógłżes spitac Mòltczi, co miôł swòjã karczmã kòle kùzni na dole. Pò tim nôzwëskù znało gò
kòżdé dzeckò w Brusach, ale w metrice stoji: Franek Brusczi. Mógłżes sã téż radzëc Józwa
Wirkùsa, co zawdë trzimôł z jegòmòscama i wielmòżnyma, a kaszëbsczé knieje òd Bëtowa jaż do
Gduńska znôł tak dobrze jak włôsną czeszéń.

Tak wa Krëbanë - póczi jeszcze dôwné mielista przezwëskò - dôwno we waju sedzała prôwda i
zuchternosc. Przë òrce, przë flisu, przë kòse to leno taczi sapòt szedł - a pòtem wieczór brëkòwała
leno harmónika zanócëc òwczôrka, to ju szło czochrónégò na pòdwòrzu. Chto bë dzys z waju mógł
przetuńcowac trzë dnie i trzë noce, chto bë z waju na jednym pòsedzeniu we czwórkã mógł zjesc
jednã krowã, jak to ò czëczkòwiónach gôdka niese. Abë chto bë sã wôżił z waju statecznëch
gbùrów jachac w niedzelã pò òbiedze na karaseli tam kòle błota, jak to dôwni biwało. Chto je
taczim wëtrëkùsã i wizusã jak Katalina, nié ten z cepłëch strón, leno ten nasz z Brus. Dôwno òn ju
ùmarł, ale jimiã jegò żëje jesz. Za nim pòszedł mądri jegò brat z przëdómkã Cycero, bò za młodu
kaszã jôdł trzë lata na szkòłach a òd ti kaszë tak mù sã rozwidniło w bani, że òstôł kaszëbsczim
królã, chòcô pò prôwdze béł leno ù Krëbanów „anvorszterã”.

Mielista wa mielë dôwni rozpôchë wiele, ale zuchternoscë niepòtemù[...] Bismarka, landrata i
żandara żesta sã nie bòjelë[...]
A jak ks. Graduszewsczi - bëła to bòdôj dësza òd ksãdza - skrił sã pò mszi krëjamkò ù Piotra w
môłi jizbie, to pół Brus trzimało kòle karczmë wachã i żandaróm przëstãpù nie delë, chòcô na nich
szkapama najéżdżelë. Jaż òsem nôcowiãcy gbùrów pilowelë kòle jegòmòsca z flintama i bëłobë
przëszło pò prôwdze do krwawi bitwë, żebë nie Dyć-Hópt. Dyć pò 3 dużich kòrnusach taczégò
nabrôł trusztu, że szpôdą żandarową szkapã tak pòd brzëchã pòłechtôł, że jak òbôrkniało zaczãła
dżąc szasëją i sã prãdzy nie zatrzimała jaż w Mãcykale.

Dzys ju ani jednégò ni ma, co ten dużi brusczi kòscół bùdowelë. Dzys ju mô kòżdi z nich swòją
ògnariją na smãtôrzu. Żódné pismò ò waju nie pisze, leno gôdka ò tim jesz żëje.