***

1380 - pierwsi zakonnicy kartuscy z Pragi w Czechach z O. Janem z Deterhus przybyli na Kaszuby uzyskując zgodę Krzyżaków na osiedlenie się. Takie przyzwolenie otrzymały jedynie zakon kartuzów i szwedzki zakon św. Brygidy.

8 sierpnia 1381 - położenie kamienia węgielnego pod przyszły klasztor.

29 czerwca 1382 – uroczystość św. Apostołów Piotra i Pawła –wystawienie dokumentu fundacyjnego przez rycerza kaszubskiego Jana z Rusocina.

1384 - Kapituła generalna zakonu kartuzów mianowała O. Jana z  Deterhus przeorem „Raju Maryi”.

7 października 1403 – konsekracja kościoła kartuskiego przez biskupa włocławskiego Stefana.

1454 – wybuch powstania Związku Pruskiego w państwie krzyżackim. Początek 13 letniej wojny polsko-krzyżackiej (1454 - 1466). Kartuzi nie poparli Związku Pruskiego otwarcie, zachowując wierność Zakonowi Krzyżackiemu.

Maj 1457 – przeor kartuski Marcin Schnelle, gdańszczanin, uroczyście witał wjeżdżającego do Gdańska króla Polski Kazimierza Jagiellończyka.

8 maja 1457 - król Kazimierz Jagiellończyk wziął klasztor kartuzów pod specjalną opiekę i potwierdził wszystkie nadania dla kartuzji.

1460 – wojska krzyżackie pod wodzą Fritza Rabenecka powróciły na Kaszuby. Przeor kartuski M. Schnelle, spiskując z wodzem krzyżackim Rabeneckiem w sprawie wydania Gdańska w ręce Krzyżaków, został uwięziony 18 listopada.

Lipiec 1465 – rycerze polscy dokonali grabieży klasztoru.

Sierpień 1466 – zakonne wojska zaciężne złupiły klasztor i jego dobra.

19 października 1466 – podpisano II pokój toruński. Przeor kartuski Kasper u boku króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka. Król zwolnił kartuzów od wszelkich ciężarów i służebności.

1504 - Król polski Aleksander Jagiellończyk potwierdził stan posiadania kartuzów.

7 września 1524 – gdańszczanie i okoliczna szlachta zagrodowa (przeważnie dłużnicy klasztoru) najechali klasztor kartuzów i złupili go doszczętnie.

1525 – król polski Zygmunt I Stary potwierdził prawa i przywileje kartuzów.

22 listopada 1578 – papież Grzegorz XIII wydał bullę, na mocy której kartuzję wcielono do klasztoru cystersów w Oliwie.

1583 - 20 sierpnia 1591 – ks. biskup włocławsko-pomorski Hieronim Rozrażewski wprowadził ponownie kartuzów do Raju Maryi. Doszło do odnowienia kartuzji i rewindykacji ich dóbr.

30 sierpnia 1594 – Król polski Zygmunt III Waza potwierdził przywileje kartuzom.

3 lipca 1598 – ks. biskup Hieronim Rozrażewski zaprosił króla Zygmunta III Wazę do klasztoru kartuskiego. Król przybył rankiem i po obiedzie powrócił do Oliwy.

15 sierpnia 1626 – wojska szwedzkie splądrowały klasztor kartuski.

10 maja 1633 – król polski Władysław IV Waza potwierdził przywilej nadany kartuzom przez Zygmunta III Wazę.

28 – 29 września 1651 – król polski Jan Kazimierz nocował w klasztorze kartuskim.

1655 – „potop szwedzki”. Wojska szwedzkie zrabowały klasztor kartuski.

1662 – nieopłacone polskie wojska królewskie splądrowały klasztor w poszukiwaniu skarbów.

1674 – klasztor odwiedził najsławniejszy uczony gdański, astronom Jan  Heweliusz, składając w ofierze swoje dzieło Machina coelestis.

25 marca 1698 – król polski August II Sas potwierdził wszystkie prawa i przywileje nadane klasztorowi kartuzów.

1731 – 1733 – przeor kartuski Georg Schwengel dokonał przebudowy dachu kościoła. Otrzymał on miedziany dach w kształcie wieka trumny.

30 lipca 1734 – król polski August III Sas potwierdził kartuzom przywilej wydany przez króla Augusta II Sasa.

1772 – Pierwszy rozbiór Rzeczpospolitej. Protestanckie Prusy zajęły przejęły kontrolę nad klasztorem kartuskim.

5 marca 1823 - na podstawie edyktu króla Prus z 30 października 1810 r. Prusacy dokonali likwidacji klasztoru kartuzów i przejęli jego majątek.

1826 – 1844 – Władze pruskie nakazały rozebranie większości zabudowań poklasztornych.

18 października 1850 – śmierć ostatniego zakonnika, 90 letniego O. Kazimierza. Zachował się ostatni, jedyny oryginalny erem kartuski.

6 sierpnia 1851 – król pruski Fryderyk Wilhelm IV w drodze ze Słupska do Gdańska odwiedził klasztor kartuzów.

20 kwietnia 1953 – Prymas Polski ks. Stefan Kardynał Wyszyński przybył do Kartuz.

Połowa czerwca 1953 – na plebani w Kartuzach „na stryszku u księdza Stryszyka” nocował duszpasterz akademicki z Krakowa Karol Wojtyła, późniejszy papież, święty Jan Paweł II.

1992 – Papież Jan Paweł II podniósł kartuski kościół poklasztorny do rangi kolegiaty.

1993 – Ordynariusz pelpliński, biskup prof. dr hab. Jan Bernard Szlaga dokonał instalacji kanoników kapituły kartuskiej.

10 styczeń 2002 – staraniem ks. biskupa J. B. Szlagi, Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów w Watykanie, działająca przy papieżu Janie Pawle II, ustanowiła św. Bruna Niebieskim Patronem miasta Kartuzy.

4 czerwiec 2002 – uroczysta Sesja Rady Miejskiej w Kartuzach. Radni jednogłośnie potwierdzili stanowisko Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.

                                                        ****

Ok. 24 czerwca 1084 – Bruno z Kolonii – nauczyciel papieża Urbana II, inicjatora wypraw krzyżowych, utworzył erem w pustkowiu zwanym cartusia (La Grande Chartereuse koło Grenoble), która stała się zaczątkiem zakonu kartuzów.

1094 – Bruno z Kolonii założył nowy klasztor kartuzów (kartuzję) – Santa Maria w miejscowości La Torre w Kalabrii.

1097 – 1098 – Bruno z Kolonii zbudował pustelnię (casa inferiore) pod wezwaniem San Stefano in Bosco.

6 października 1101 – śmierć Bruna w pustelni San Stefano in Bosco.

                                               *****

Serdecznie dziękuję Panu prof. Rafałowi Witkowskiemu z UAM w Poznaniu za korektę tekstu.

fot. B. Kąkol