Skoro umilkły huki wystrzałów armatnich i kiedy zagoiły się rany zadane krainie naszej ostrym mieczem wojny, odruchowo zaczęło się w społeczeństwie naszym budzić zainteresowanie do wszystkiego co piękne i szlachetne, do wszystkiego tego, co jest cechą właściwą duszy naszej.
Muzy, które przez cały czas wojny zakute były w kajdany i zmuszone były milczeć teraz, a szczególnie na terenie powiatu naszego, zaczęły się budzić i zainteresować każdego z obywateli, którego dusza nastawiona jest na wrażliwą i czułą strunę piękna kultury i sztuki. Przebudzaniem swoim wzbudziły chęć do pracy nad rozpoznawaniem. Gromadzeniem i udoskonaleniem tego, co związane jest z naszym dorobkiem kulturalnym oraz właściwym jest naszej sztuce rodzimej.
Pozytywny stosunek do spraw sztuki i kultury, pełne zrozumienie ogromnej roli, jaką w życie narodu przypada sztuce – to jedna z najdonioślejszych zdobyczy odradzającej się Polski.
Aby cały ruch ten, związany zainteresowaniem się dla spraw kulturalnych ująć w pewne formy organizacyjne i aby wspólnymi siłami podejść do spraw tak ważnych i właściwych naszemu ludowi, rzucił kierownik Referatu dla spraw kultury i sztuki przy Starostwie Powiatowym w Kartuzach p. Edward Ogórek, w porozumieniu ze Starostą Powiatowym p. Zdzisławem Piaseckim, myśl zwołania zebrania organizacyjnego, by na nim utworzyć jednostkę prawną w powiecie naszym, której zadaniem by było krzewienie spraw kulturalnych i sztuki.
P. Ogórek specjalna agendą zawiadomił przedstawicieli władz administracyjnych, stronnictw politycznych, propagandy oraz zmobilizował cały rezerwuar inteligencji miejscowej na dzień 14 czerwca 1945 r..
Zebranie to odbyło się w gabinecie p. Starosty Powiatowego pod przewodnictwem wicestarosty p. Filipka. Przewodniczący zebrania zwrócił specjalną uwagę na cel zebrania, aby gromadzić wszystkich zainteresowanych dorobkiem kulturalnym i sztuką, i aby odruchowi temu nadać formę organizacji pod nazwą:
„Powiatowy Ośrodek Kultury i Sztuki”.
P. Ogórek w obszernym referacie przedstawił całokształt pracy nowo powstającego Ośrodka Krzewienia Kultury i Sztuki. Ośrodek ten ma łączyć i zogniskować wszelki ruch kulturalny i naukowy, życie artystyczne czy to sztuki teatralnej, muzycznej, ludowej z całymi jej odgałęzieniami, ma łączyć i odzwierciedlać cały prąd literatury i malarstwa, słowem ma być jak nazwa jego wskazuje – Ośrodkiem Krzewienia Kultury i Sztuki powiatu naszego.
Po zaznajomieniu zebranych z całokształtem prac ośrodka przystąpiono do wyboru władz ośrodka.
Na przewodniczącego POKiSz. Jednomyślnie wybrano p. Edwarda Ogórka, który cały ten ruch zainicjował i włożył najwięcej pracy nad organizowaniem ośrodka.
Na sekretarza Ośrodka wybrano dr Henryka Kotowskiego oraz na skarbnika p. Emila Lniskiego.
Ośrodek obejmować będzie kilka sekcji, z których jedna się już zawiązała pod nazwą:
„Teatr Ziemi Kaszubskiej”.
Kierownikiem tej sekcji jest artysta p. Aleksander Wasiel. Pełen entuzjazmu dla nowo zawiązanej organizacji zarówno ze strony nowo obranego zarządu ośrodka, jak i wszystkich zebranych. Zebranie zostało zakończone.

Przewodniczący Sekretarz

E. Ogórek dr H. Kotowski
podpis nieczytelny podpis nieczytelny

Sprawozdanie
z zebrania ogólnego
Powiatowego Ośrodka Kultury i Sztuki
w Kartuzach,
które się odbyło dnia 13 lipca 1945 r.
w Gmachu Starostwa Powiatowego
Pokój nr 16

Przy obecności 15 członków zagaił zebranie Przewodniczący Ośrodka p. E. Ogórek.
Na porządek obrad składały sie następujące punkty:
1. Sprawozdanie zarządu z dotychczasowej działalności.
2. Sprawa uruchomienia „Domu Kultury” i Świetlicy pod nazwą „Klubu Międzypartyjnego”
3. Sprawy organizacyjne,
4. Wolne wnioski.

Zaledwie miesiąc czasu upłynął od chwili założenia ośrodka łącznie z jego sekcjami, a z działalnością sekcji muzycznej i teatralnej zaznajomiła się nieomal cała ludność powiatu naszego.
Przewodniczący ośrodka p. Ogórek przedstawił plenum zebrania w obszernym sprawozdaniu szczegółowo działalność dotychczasową.
Zorganizowano uroczystości muzyki polskiej dla wsi dnia 10. 06. 1945 w Żukowie, 17. 06. 1945 w Sierakowicach, 24. 06. 1945 w Chmielnie, a 1. 07. 1945 w Szymbarku.
Imprezy te dały dowód, że ludność wiejska po długich latach okupacji po prostu łaknęła, aby usłyszeć ze sceny żywe słowo polskie i śpiew na nutę polską. Najwięcej radości i zadowolenia ze strony ludności wiejskiej dało się naszym wykonawcom odczuć w Szymbarku. Właśnie w tej wsi, w której akurat przed rokiem ludność usłyszała huki salw karabinów zbirów hitlerowskich, kiedy to niewinną krew swoją przelać musiało 10 młodych Polaków, którzy marzyli o tej Polsce, którą artyści nasi im w dniu imprezy przynieśli.
Na przyszłość sekcja ta projektuje imprezy – artystyczno – muzyczne dla miasta Kartuzy, jako imprezy dochodowe, zakrojone na wielka skalę.
Jeszcze intensywniejszą działalność rozwinęła sekcja teatralna, która nosi nazwę „Teatr Ziemi Kaszubskiej”, a której kierownikiem jest p. Aleksander Wasiel. Po gruntownym przestudiowaniu i po licznych próbach wystawiono jako przedstawienie inauguracyjne baśń muzyczną w 4 odsłonach „Smok i Królewna” wg Rideamusa napisaną przez członkinię naszego Ośrodka p. Michalinę Makowiecką.
Sztuka ta była po prostu rewelacją na terenie miasta naszego. Pomimo ciężkich warunków organizacyjnych, kierownictwo teatru zdołało doprowadzić imprezę tę do tak wysokiej doskonałości. Że artyści nasi, w dowód uznania, zbierali gromki aplaus, ze strony wypełnionej aż po brzegi sali „Kina Kaszub” słuchaczy i słowa najwyższego uznania.
Dochody z imprezy tej z jednej strony były wprawdzie znaczne, a z drugiej strony wydatki na kostiumy i dekoracje ze względu na stan zawiązkowy teatru, były po prostu ogromne. Zarząd miasta domagał się od imprezy tej, jak i od każdej następnej 10 % z brutto dochodu. Przewodniczący p. Ogórek doszedł do porozumienia z ob. Burmistrzem, w następstwie czego uiścił do kasy miejskiej nie 10 % tylko 5 % z dochodu.
Za wynajęcie sali „Kina Kaszub” kierownictwo teatru zapłacić musiało 500 zł, a p. Dąbrowski, jako gospodarz sali oznajmił na zebraniu, że w przyszłości za każde wynajęcie sali żądał będzie przynajmniej 15 % z brutto wpływu.
Planowane są wyjazdy ensamblu „Teatru Ziemi Kaszubskiej” na występy gościnne do Kościerzyny, Wejherowa, Lęborka i Gdyni.
Dr Borowski jako przedstawiciel Wydziału Powiatowego, dziękował na zebraniu w serdecznych słowach artystom teatru za prawdziwą ucztę duchową jaka sprawili społeczeństwu naszemu. Dr Borowski zwrócił się szczególnie do zarządu Ośrodka, aby najkategoryczniej zwalczać wszelkie przeszkody, które są związane z rozwojem teatru. Mówca proponuje, aby zarząd Ośrodka zwrócił się do Wydziału Powiatowego o subwencję i sam będzie się starał o poparcie wniosku w Wydziale.

Sprawa uruchomienia „Domu Kultury i Sztuki” oraz Świetlicy

P. Ogórek zaznajomił zebranych, że otrzymaliśmy parter domu „Dworu Kaszubskiego” oraz cały gmach „Domu Towarowego”. Po ożywionej dyskusji zebranie uchwaliło, że parter domu „Dworu Kaszubskiego” przeznaczone będzie na urządzenie regionalnego muzeum kaszubskiego, które po wsze czasy będzie placówką oświatową i historyczną całego regionalizmu kaszubskiego.
„Dom Towarowy” wg oświadczenia p. Wasiela w zupełności się nadaje na rozbudowę „Teatru Ziemi Kaszubskiej” i aby plan ten zrealizować pertraktować już z architektem, który wypracował kosztorys przebudowy na 20 000,- zł. P. Wasiel zaznaczył dalej, że porozumiał się z p. Starostą, który przyrzekł sumę tę pokryć z funduszów wojewódzkich. Termin ukończenia prac określił p. Wasiel mniej więcej na dzień 1 sierpnia br.

Sprawy organizacyjne

Wobec tego, że przybyły do ośrodka nowe siły doświadczone i fachowe, a p. Ogórek będąc przeładowany pracą, zrzekł się stanowiska przewodniczącego Ośrodka i wysunął na to stanowisko kandydaturę p. dyrektora Kosińskiego i dr Borowskiego. Dr Borowski zrzekł się kandydatury i p. dyr. Kosiński został przez aklamację wybrany na Przewodniczącego Powiatowego Ośrodka Krzewienia Kultury i Sztuki, a p. Ogórek będzie nadal piastował urząd wiceprzewodniczącego.
Dalej w sprawach organizacyjnych ustalono członkowską składkę miesięczną w wysokości 5,- zł. bez wpisowego.
Następnie uchwalono, aby nowo wybrany Przewodniczący Ośrodka dyr. Kosiński opracował statut ramowy Ośrodka, który na następnym walnym zebraniu zostanie przedstawiony celem uchwalenia.
W wolnych wnioskach została omówiona sprawa utworzenia nowych sekcji i to sekcję muzyczną, która będzie stała pod kierownictwem p. Stefanii Chistowskiej i sekcję literacką pod kierownictwem p. Majkowskiej.
Na tym przewodniczący zebranie zakończył.

Sekretarz Przewodniczący
dr Kotowski E. Ogórek
Podpis nieczytelny Podpis nieczytelny

Protokół
z Walnego Zebrania
Ośrodka Kultury i Sztuki
z dnia 21 sierpnia 1945 r.,
które odbyło się w małej salce
Wydziału Powiatowego

1. Przewodniczący Ośrodka Krzewienia Kultury i Sztuki zagaił zebranie przy obecności 16 członków ośrodka.
2. Sekretarz ośrodka dr Henryk Kotowski odczytał protokół z ostatniego walnego zebrania, który bez zarzutów został przez plenum zebrania przyjęty.
3. Następnie przewodniczący dyr. Kosiński przeszedł do punktu trzeciego porządku obrad i w obszernym sprawozdaniu podał resume z dotychczasowej działalności.
4. Uchwalenie statutu:

Przewodniczący dyr. Kosiński podał w krótkim zarysie, jak statut został opracowany i statut został uzgodniony z wytycznymi jakie zapodał Wojewódzki Urząd Kultury i Sztuki.
Kol. Ogórek odczytał punkt za punktem nowo opracowanego statutu i każdy paragraf został wzięty pod obrady.
Kol. dr Kierzkowski dodaje, aby do statutu dołączyć artykuł, aby OKKS czuwał nad pięknem i estetyką wyglądu miasta i powiatu.
Zarząd OKKS na podstawie nowo uchwalonego statutu będzie odtąd nosił miano Rada Ośrodka Krzewienia Kultury i Sztuki.
Aby skład Rady odpowiadał wymogom statutu przystąpiono do wyboru nowego członka Rady oraz Komisji Rewizyjne.
Do Rady jako członek uzupełniający została wybrana kol. Grażyna Skoracka.
Komisja Rewizyjna została wybrana przez aklamację i to w składzie:
Przewodniczący x. prob. Ignacy Stryszyk oraz dwaj członkowie kol. kol. dr Kierzkowski i dr Strahl.
Następnie przewodniczący dyr. Kosiński zareferował regulamin dla nowo utworzonego muzeum kaszubskiego, które w najbliższych dniach ma zostać otworzone.
Najpierw zapodał pięknie opracowane wytyczne, według których Rada kierować się będzie przy utworzeniu nowego muzeum oraz wskazówki, według jakich postąpić będziemy przy jego rozbudowie.
Dr Kierzkowski proponuje, aby w muzeum urządzić dział martyrologii ziem tutejszych, który by dokładnie odzwierciedlał bestialstwa poczynione przez okupantów – hitlerowców. Trzeba zwrócić się do por. Żydowicza, który na pewno dysponuje odpowiednią ilością materiału potrzebnego do urządzenia takiego działu.

Sprawę urządzenia dożynek powiatowych referuje kol. Ogórek, który sprawę organizacyjną tego święta omówił z ob. Starostą. Referent podał projekt, aby dożynki tegoroczne odbyły się na wsi w Sikorzynie i to z tego względu, że święto chłopa odbyło się w Kartuzach i sprawy związane z organizacją tego święta są w Sikorzynie już w toku.
Ob. wicestarosta Filipek przeciwstawił się temu projektowi i podkreśla, że dożynki to nie widowisko tylko święto rolnika i winne ono się odbyć w Kartuzach lub w pobliżu miasta. Dożynki maja być spójnią między miastem a wsią. Sikorzyno znajduje się za daleko od Kartuz i wobec tego dożynki urządzone tak daleko od Kartuz nie spełnią swojego celu o charakterze ogólnym – powiatowym. Zebranie całe drogą głosowania wypowiedziało się za tym, aby dożynki odbyły się w Kartuzach.

W wolnych wnioskach wywiązała się ostra dyskusja między kol. Ogórkiem z jednej, a ob. Wasielem z drugiej strony, na temat dalszego działania sekcji teatralnej ośrodka pod nazwą „Teatr Ziemi Kaszubskiej”. Ob. Wasiel, będąc uzbrojony w dyktatorską władzę dla spraw teatralnych na terenie powiatu naszego, związany umową z Województwem, pod żadnym warunkiem nie zezwoli na to, aby sekcja ta pod nazwą „Teatr Ziemi Kaszubskiej” dalej istniała. Ob. Wasiel organizuje teatr pod nazwą: „Teatr Polski”, który będzie stał pod jego kierownictwem i w przyszłości wszelkie widowiska teatralne będą li tylko przez niego cenzurowane i za jego aprobatą mogą być wystawiane jako sekcje: „Teatru Polskiego”.
Kol. Ogórek zwrócił się do zebranych, aby plenum zebrania wypowiedziało się drogą głosowania, czy Rada się ma u władz wyższych starać o zezwolenie na prowadzenie nadal sekcję teatralną Ośrodka pod nazwą: ”Teatr Ziemi Kaszubskiej” mimo kategorycznych sprzeciwów ob. Wasiela, czy też „Teatr Ziemi Kaszubskiej” rozwiązać. Zebranie wypowiedziało się większością głosów za tym, aby „Teatru Ziemi Kaszubskiej” nie rozwiązywać i poczynić wszystko, aby dalej teatr ten udoskonalić i rozbudować z pominięciem osoby ob. Wasiela.

Sekretarz Przewodniczący
dr Kotowski L. Kosiński
podpis nieczytelny podpis nieczytelny

Protokół
z zebrania Rady Kultury i Sztuki,
które odbyło się
dnia 11 października 1945 r.
w Gimnazjum im. H. Derdowskiego
w Kartuzach

Zebranie zagaił przewodniczący Ośrodka dyr. Kosiński i podał porządek obrad.
1. Następnie odczytał sekretarz dr Kotowski protokół z ostatniego zebrania Rady,
2. Sprawozdanie z realizacji powziętych uchwał:
Referuje kol. Ogórek.
Na samym początku obrad dr Borowski wysunął projekt, aby Rada in gremio podjęła uchwałę, że piętnuje postępowanie Państwa Wasielów, którzy uzurpowali sobie władzę autokratyczną na tle krzewienia kultury teatralnej.
Rada popiera stanowisko Ref. Kultury i Sztuki przy Starostwie Powiatowym i przyczyni się do tego, aby Państwa Wasielów, jako jednostki bróżdzące wyrugować ze świata pracy i aby sprawę tę dalej kierować do Naczelnika Wydziału Kultury i Sztuki w Województwie gdańskim.
Ob. Wasiel sam nic nie robi, tylko utrudnia pracę na terenie kulturalnym społeczeństwa i młodzieży szkolnej, jak referował dr Borowski, młodzieży która chciała wystawić sztuke sceniczną. Zwróciła sie do ob. Wasiela, jako do referenta dla spraw teatralnych powiatu naszego, jednak on realizacji planów młodzieży się kategoryczniej sprzeciwił, wyrażając się, że na to nie zezwoli chyba, jak sie wyraził „po jego trupie”.

3. Koncert Chopinowski.

Z okazji sprowadzenia serca geniusza Chopina, na powrót do dawnego mauzoleum w Warszawie, przygotowuje Rada Koncert Chopinowski w Kartuzach w dniu 21 października 1945 r..
Wystawa obrazów w Muzeum Kaszubskim z powodu niedokończenia prac malarskich i odnowienia lokalów muzeum, zostanie odłożona na późniejszy termin.
Na dzień 4 listopada 1945 r. Rada przygotowuje wystawę martyrologii ziem kaszubskich, która ma być otwarta w dniu Ogólno - Kaszubskiego Zjazdu działaczy Kulturalno - oświatowych Ziemi Kaszubskiej.
Kooptacja Inspektora Szkolnego mgr. Pietraszkiewicza na członka Rady Ośr. KKS.
Rada w zupełności uznając, że stale winna być w łączności ze szkolnictwem, a szczególnie z młodzieżą szkolną całego powiatu, powzięła myśl, aby na członka Rady dokooptować Inspektora Szkolnego pow. Kartuskiego mgr. Pietraszkiewicza. Chcąc jednak zadośćuczynić wymogom statutu, który określa, że członkiem Rady może być tylko członek POKKS, mgr Pietraszkiewicz zostaje z dniem dzisiejszym wpisany na listę członków, a do Rady zostaje powołany na następnym zebraniu Rady.
4. Odczyt kol. E. Ogórka na temat „Kwestia kaszubska z punktu widzenia społeczno-politycznego”.
Kol. Ogórek zaznajomił członków Rady z odczytem, który stanowić ma punkt główny na Zjeździe Działaczy Kulturalno-Społecznych Kaszubskich, którego urządza Rada w dniu 4 listopada 1945 r.
W dyskusji członkowie zaakceptowali wywody kol. Ogórka i po dokonaniu kilku uzupełnień materiał odczytu został przyjęty.
Następnie został opracowany dokładny program Zjazdu Działaczy Kulturalno-Społecznych Ziemi Kaszubskiej. Projekt wydawnictwa kwartalnika przez Radę Ośrodka KKS został umówiony i postanowiono nie wydawać kwartalnika tylko miesięcznik, który by był pismem informacyjnym dla spraw kulturalno-społecznych.
W sprawach organizacyjnych kol. Ogórek informował członków Rady o działalności Biblioteki Publicznej i Muzeum Kaszubskiego. Kol. Ogórek podał dokładną listę nowo zakupionych książek i Rada powzięła uchwałę, aby w przyszłości zakupić tylko książki autorów polskich i koryteuszy literatury polskiej.
W wolnych wnioskach, ze względu na wyczerpany stan obrad nic nie poruszono. Na tym przewodniczący zebranie Rady zamknął.

Dr H. Kotowski L. Kosiński

sekretarz Przewodniczący
podpis nieczytelny podpis nieczytelny

Sprawozdanie
ze zjazdu działaczy społeczno-kulturalnych kaszubskich
w Kartuzach
w dniu 4 listopada 1945 r.

O godz. 10.00 przywitał przewodniczący Rady Kultury i Sztuki dyr. Kosiński w gorących słowach gości przyjezdnych i miejscowych, po czym wszyscy uczestnicy zjazdu zbiorowo udali się do kościoła poklasztornego, by wysłuchać uroczystą mszę św,. którą odprawił uczestnik zjazdu x. prof. Franciszek Dąbrowski z Pelplina. W uroczystym kazaniu x. Dąbrowski podkreślił ważność zjazdu wskazując na to, by dla nas Kaszubów naczelną dewizą było „Bóg i Ojczyzna”.
Po mszy św. wszyscy uczestnicy zjazdu gremialnie udali się na grób Wodza Kaszubów Dr. Aleksandra Majkowskiego, by złożyć wieniec na jego mogile i oddać hołd prochom jednemu z najlepszych synów tej Ziemi. Z okazji tej przemówił na cmentarzu x. prob. I. Stryszyk. O godz. 12.00 odbyło się otwarcie wystawy martyrologii ziem kaszubskich w Muzeum Kaszubskim, gdzie zostały zebrane materiały i eksponaty, które są głośną skargą przeciwko tym, którzy bezprawnie ziemią naszą zawładnęli i przez 6 lat despotycznie się tu panoszyli.
Podinspektor szkolny Kleinszmidt w obszernym referacie zobrazował dokładnie od początku zarania dziejów zachłanną politykę zaborczą Niemiec wobec Polski, aż do czasów najnowszych.
O godz. 14.00 odbył się wspólny obiad uczestników zjazdu w stołówce starościńskiej, a po obiedzie po dokonaniu wspólnej fotografii, rozpoczęły się obrady w sali posiedzeń Wydziału Powiatowego.
Zjazd otworzył Przewodniczący komitetu organizacyjnego dyr. Kosiński, który serdecznie witał gości przyjezdnych i to:
z Kościerzyny: wicestarostę Głazika,
ref. Zygmunta Szczepańskiego,
prezesa Czapiewskiego
oraz p. Zielenieckiego
z Pelplina: x. prof. Franciszka Dąbrowskiego,
z Torunia: mgr Andrzeja Bukowskiego
z Gdyni: artystę malarza prof. W. Szczeblewskiego
z Wejherowa : dr. Alojzego Jagalskiego,
dr. Stefana Wittkego,
ref. Szredera Franciszka,
z Gdańska: dyr. Józefa Michałkiewicza, wiceprezesa Woj. Rady Kultury i Sztuki.
Na przewodniczącego obrad został powołany p. wicestarosta Głazik z Kościerzyny, który w krótkich słowach podkreślił ważność zjazdu zwłaszcza w chwili obecnej, kiedy to sprawa kaszubska znajduje się w stadium rozwojowym.

Do prezydium zjazdu zostali powołani:

x. prof. Dąbrowski – Pelplin
dyr. Michałkiewicz – Gdańsk
prof. Szczeblewski – Gdynia
dr Jagalski – Wejherowo
ref. Szreder – Wejherowo
dr Kotowski – Kartuzy, jako sekretarz zjazdu.
Następnie odczytał dr Kotowski życzenia nadesłane z okazji zjazdu przez ks. Sychtę ze Starogardu oraz przez innych kaszubskich działaczy kulturalnych.
Dyr. Michałkiewicz z ramienia Wojewódzkiej Rady Kultury i Sztuki dziękował komitetowi za organizację zjazdu i dał wyraz zadowolenia zarówno własnemu jak i Wojewódzkiej Rady Kultury i Sztuki.
Po wszystkich okolicznościach wstępnych wygłosił ref. E. Ogórek – Kartuzy, odczyt programowy pt. „Kwestia kaszubska z punktu widzenia społeczno – kulturalnego”.
Po wygłoszeniu referatu programowego prelegent dochodził do następujących punktów:
1. W sprawie kaszubskiej nie ma odrębności, istnieje spójnia nierozerwalna z krajem ojczystym – polskim.
2. Żądać od władz wyższych fundusze na biblioteki, książki, modlitewniki oraz na wydawanie książek.
3. Odbiorcami dotacji kulturalnych mają być ludzie wioski.
4. Intensywnie zbierać materiały folklorystyczne i eksponaty muzealne.
Na wywody prelegenta Ogórka wystąpił z koreferatem mgr Bukowski.
Koreferent podał najsamprzód trudności jakie są związane z omówieniem sprawy kaszubskiej. Co do niekorzystnej oceny Ceynowy podaje, że Ceynowa dotychczas nie jest jeszcze dokładnie naukowo zbadany. Po jego zbrojnym ataku na Starogard, skazany w roku 1846 na śmierć i uwolniony w Wiośnie Ludów doszedł do przekonania, że wskutek dezorganizacji sprawy kaszubsko-polskiej, trzeba ratować to co jest. Ceynowa zapoczątkował całą sprawę kaszubską i to jest jego największą zasługą.
Co do twórczości Derdowskiego, to skrytykował go Kraszewski zarzucając mu, że psuł polszczyznę i nagiął ją do kaszubszczyzny.
Dopiero Majkowski w twórczości swojej brał żywcem z mowy ludu kaszubskiego.
W tezach końcowych koreferent dochodzi do tego, aby kulturę kaszubską wprowadzić do skarbnicy kultury polskiej. Mowa kaszubska jest od roku 1848 gwarą mowy polskiej dzielącą się na różne podgwary. Trzeba dalej propagować szkolnictwo i turystykę.
Zjazd dzisiejszy ma jedno kardynalne zadanie – łączyć i nie rozdrabniać ogółu ludzi twórczych. Tworzyć na Kaszubach jeden prąd obejmujący wspólny front.
Po dyskusji na poruszone tematy zjazd doszedł do następujących uchwał:
1. Zjazd działaczy kaszubskich w dniu 4. XI.1945 r. w Kartuzach stoi na stanowisku, że na Kaszubach powinna istnieć jedna organizacja, uwzględniająca i pielęgnująca istotne potrzeby i wartości ludu kaszubskiego.
2. Zjazd uważa, że obok pisma codziennego informacyjnego powinno powstać jedno pismo społeczno – kulturalne na Kaszubach.
3. W związku z realizacją 1-go i 2-go punktu konieczne jest zwołanie ogólnego zjazdu wszystkich działaczy i literatów kaszubskich z terenu i poza terenu kaszubskiego. Ogólny zjazd sprecyzuje szczegółowy program działalności na Kaszubach na podstawie wyników osiągniętych na zjeździe w Kartuzach w dniu 4.XI.1945 r.
Uczestnicy zjazdu zwracają się z prośbą do organizatorów zjazdu o poinformowanie grupy Zrzeszowców o osiągniętych wynikach i o zaproszenie jej do współudziału w organizowaniu następnego ogólnego zjazdu. (podkr. N. M.)
Uchwały zostały przez plenum zjazdu przez aklamację przyjęte.
Jako termin następnego zjazdu został obrany początek stycznia 1946 r.
Mec. Hirsch podał myśl, aby przesłać ob. Tomaszowi Rogalli w Kościerzynie, nestorowi działaczy kaszubskich doby ubiegłej telegram hołdowniczy.
Telegram został zredagowany następująco:

Do ob. Tomasza Rogalli
w Kościerzynie.

Niżej podpisany komitet organizacyjny, wypełniając postanowienia Zjazdu przesyła następujący tekst telegramu uchwalony jednogłośnie przez uczestników obrad:
Zjazd działaczy kulturalno – społecznych okręgu kaszubskiego w dniu 4.XI.1945 r. w Kartuzach, ma zaszczyt przesłać ob. Tomaszowi Rogalli w Kościerzynie serdeczne pozdrowienia i wyrazy hołdu w dowód uznania Jego zasług złożonych na ołtarzu sprawy polskiej na Kaszubach.

Za
Kaszubską Radę Kultury i Sztuki
Dyr. Kosiński - dr Kotowski - E. Ogórek

Na zakończenie przewodniczący wicestarosta Głazik dziękował jeszcze raz wszystkim za uczestnictwo i za wysoki poziom obrad.
Odśpiewaniem „Roty” został zjazd zakończony.

Protokół
z zebrania Rady
w dniu 14 listopada 1945 r.

Zebranie Rady miało charakter zebrania nadzwyczajnego wobec faktu, jaki zaistniał wskutek zawieszenia w czynnościach w urzędowaniu ref. Ogórka przez Starostę Powiatowego jako referenta dla spraw kultury i sztuki w Starostwie Powiatowym.
Okoliczność tę zareferował na samym początku dr Borowski motywując, że to co się stało z referentem Ogórkiem godzi i w nas członków Rady. Jeśli referat wskutek zawieszenia referenta jest niepotrzebny to zarządzeniem takim i my jesteśmy niepotrzebni. Na to się zgodzić nie możemy, kol. Ogórek jest najruchliwszą jednostką na tle krzewienia kultury i sztuki, organizuje wszystko i kieruje wszystkim. Rada Powiatowego Ośrodka Krzewienia Kultury i Sztuki przychodzi do przekonania, że dalsza jej rola jest zbyteczna i wobec takiego zarządzenia złoży w całości swoje mandaty.
Dyr. Kosiński w dyskusji podaje, że najpierw trzeba zwrócić się do ob. Starosty, aby podał przyczyny powziętego kroku i wtedy dopiero możemy agresywniej do sprawy tej się ustosunkować.
Postanowiono, aby delegacja w składzie dyr. Kosińskiego, dr. Borowskiego i dr. Kotowskiego udała się w dniu następnym do ob. Starosty z żądaniem wyjaśnienia faktu zawieszenia ref. Ogórka i sprawę najpierw ugodowo załatwić.
Sprawy organizacyjne: referuje kol. Ogórek.
Dnia 27 października 1945 r. wpłynęło pismo z Województwa do Starostwa z poprawkami do regulaminu „Teatru Ziemi Kaszubskiej”. Poprawki uwzględniono i regulamin został na nowo przekształcony.
Regulamin został przesłany ob. Makowieckiej z tym zaznaczeniem, aby złożyła podanie do Rady, aby mianować ją na kierowniczkę działu artystycznego.
Regulamin muzeum kaszubskiego również musi być na nowo opracowany i opracują to dyr. Kosiński i kol. Ogórek.
W bibliotece została wprawiona szyba nowa, brak jeszcze 2 lamp elektrycznych.
Imprezy: W dniu 11 listopada 1945 r. odbył sie staraniem Rady POKKS koncert orkiestry gdyńskiej w sali „Kina Kaszub”, który był rewelacją w dotacjach muzycznych na naszym terenie.
Wieczorki literackie w najbliższym czasie zaczynają swą działalność.
Rada dokooptowała mec. Wiktora Hirscha na stanowisko skarbnika na miejsce dotychczasowego skarbnika ob. Emila Lniskiego, który z powodu przeciążenia pracą zawodową ze stanowiska tego zrezydnował pozostając jednak nadal członkiem POKKS oraz na członka Rady inspektora szkolnego mgr. Pietraszkiewicza.
Następne walne zebranie zostało ustalone na dzień 27 listopada 1945 r. godz. 18.00 w Sali Posiedzeń Wydziału Powiatowego.
W wolnych wnioskach kol. Ogórek podał projekt, aby uruchomić Uniwersytet Ludowy i zebrać prelegentów, którzyby przygotowali odpowiednie tematy i na tym zebranie Rady zakończono.

Sekretarz Przewodniczący

H. Kotowski L. Kosiński

Protokół
z zebrania Rady
Powiatowego Ośrodka Kultury i Sztuki
z dnia 27 listopada 1945 r.

Zebranie Rady odbyło się w gabinecie dyrektora gimnazjum Przewodniczącego Ośrodka naszego kol. L. Kosińskiego. Zebranie zagaił wiceprzewodniczący kol. E. Ogórek i podał porządek obrad.
Wiceprzewodniczący kol. Ogórek wyraził wobec zebranej Rady swoją radość i zadowolenie, że po raz pierwszy od chwili założenia Ośrodka zebrała sie Rada w pełnym komplecie łącznie z nowo dokooptowanymi członkami Rady mec. Wiktorem Hirschem i Inspektorem Szkolnym mgr. Bolesławem Pietraszkiewiczem. Poza tym zaszczycił Radę swoja obecnością jako gość prof. Wacław Szczeblewski.
Po zagajeniu przeczytał sekretarz Rady dr Kotowski protokół z ostatniego zebrania Rady, który po odczytaniu został przez członków Rady przyjęty.
Najważniejszym punktem obrad była sprawa organizowania Uniwersytetu Powszechnego. Inspektor szkolny już zainicjował myśl i ma na to kredyty, celem opłacenia prelegentów i kosztów związanych z organizacją uniwersytetu.
Postanowiono, że na uczestników Uniwersytetu Powszechnego może zapisać sie każdy obywatel lub obywatelka, który ukończył 18 lat.
Kol. Ogórek następnie zareferował projekt opracowany z tut. Inspektorem Szkolnym, który obejmował wszelkie działy, wchodzące w skład UP.
X, prob. Stryszyk ubolewa, że w projekcie tym dział nauk teologicznych został pominięty.
Po przedyskutowaniu całego programu UP zorganizowano następujące działy:
1. Polski,
2. Historia,
3. Teologia,
4. Przyroda martwa,
5. Przyroda żywa,
6. Prawo i nauki społeczne,
7. Historia cywilizacji i kultura i sztuka,
8. Samowychowanie i samokształcenie.
Wykłady obejmują 10 godz. tygodniowo. Dzień otwarcia UP uchwalono dzień 8 grudnia 1945 r. godz. 17.00 w auli Szkoły Powszechnej.
Na dyrektora UP wybrano Inspektora Szkolnego mgr. B. Pietraszkiewicza.
W następnym punkcie obrad uchwalono termin następnego Walnego Zebrania POKKS na dzień 5 grudnia 1945 r. godz. 19.30 w sali Posiedzeń Wydziału Powiatowego.
Na tym tok obrad Rady zakończono.

H. Kotowski L. Kosiński

Sekretarz Przewodniczący

Protokół
z zebrania Rady Kultury i Sztuki
z dnia 4 stycznia 1946 r.

Na samym początku Przewodniczący Rady KiSzt. dyr. Kosiński składał w serdecznych słowach wszystkim członkom Rady życzenia noworoczne. Następnie wiceprzewodniczący kol. Ogórek podał porządek obrad.
Sekretarz Rady odczytał protokół poprzedniego zebrania Rady, które przez zebranie zostało przyjęte.
Głównym punktem zebrania Rady był ten, aby członkom dać możność wypowiedzenia się, co do współudziału Ośrodka naszego w organizowaniu kongresu kaszubskiego, głównie organizowanego przez grupę „Zrzeszowców” w Wejherowie. Stwierdzono, że grupa Zrzeszowców w organizowaniu kongresu nas jako współorganizatorów pomija i Ośrodkiem kartuskim wcale się nie liczy.
Po przedyskutowaniu przebiegu spraw Rada doszła do wniosku, aby do grupy Zszeszowców wystosować pismo utrzymane w ostrym tonie i zawezwać ich do oświadczenia się.
Następnie obradowano nad sprawą sali „Kina Kaszub” i kol. Ogórek oświadczył, że okoliczność ta zostaje powzięta pod uchwały na dzisiejszym zebraniu Powiatowej Rady Narodowej.
Poza tym kol. Ogórek podał projekt, aby organizować uroczystość kościuszkowską na dzień 4 lutego 1946 r. i do organizowania wciągnąć inne organizacje na terenie miasta Kartuz.
Sprawy kasowe objął nowy skarbnik mec. Hirsch i stwierdził, że saldo kasowe jest bardzo nikłe. Uchwalono, aby delegacja składająca sie z dyr. Kosińskiego i mec. Hirscha udała się do starosty z prośbą o zasilenie kasy ośrodka naszego z funduszy z jego budżetu.
Na tym zebranie zakończono.

Sekretarz Przewodnicżący

Protokół
zebrania Rady Kultury i Sztuki,
które odbyło się w dniu 11 lutego 1946 r.
w gabinecie Starosty Powiatowego
w Starostwie Powiatowym w Kartuzach

Na początku Starosta Powiatowy ob. Karol Krefft witał zebranych członków Rady, życzył zebranym owocnych obrad i zapewnił, że jako starosta poprze powzięte uchwały, aby tym przyczynić się do podniesienia stopy kulturalnej powiatu naszego.
Po przywitalnych słowach ob. Starosty, przewodniczący Ośrodka naszego mgr. Kosiński otworzył zebranie i podał porządek obrad.
Po zagajeniu, mgr Kosiński, z okazji 8 rocznicy zgonu niezapomnianego działacza kaszubskiego, który działał na terenie miasta i powiatu naszego śp dr. Aleksandra Majkowskiego. Poświęcił mu kilka gorących słów pośmiertnych. W przemówieniu swoim mgr Kosiński podkreślił działalność społeczną i literacką wielkiego syna ziemi kaszubskiej, którego najwyższym celem było służyć sprawie polskiej i literaturę, i sztukę kaszubską wcielić do skarbnicy kultury polskiej. Na wezwanie przewodniczącego uczczono pamięć wielkiego patrioty kaszubskiego, minutą ciszy.
Po przemówieniu wstępnym przewodniczącego ośrodka przystąpiono do toku obrad.
W pierwszym punkcie obrad została omówiona sprawa Muzeum Kaszubskiego. Mgr Kosiński wysunął projekt, aby muzeum temu nadać nazwę „Imieniem dr Aleksandra Majkowskiego”. Projekt ten został przez członków Rady przez aklamację przyjęty.
Co do lokalu, w którym dotychczas mieściło się muzeum, zakomunikował przewodniczący, że lokal ten musimy odstąpić na korzyść Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kartuzach i w zamian za to, na muzeum im. dr. Majkowskiego, został Radzie przyznany dom przy ul. Kościerskiej, w którym mieścił się dotychczas Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa.
W toku dyskusji, w której głos zabierali ob. Starosta, koleżanki Skoracka i Majkowska uzgodniono, że w nowym gmachu na parterze urządzi sie muzeum, a na pierwszym piętrze zostanie urządzona pracownia haftów kaszubskich, która stać będzie pod kierownictwem członkini Rady koleż. Franciszki Majkowskiej. Zadaniem pracowni tej ma być w pierwszym rzędzie, gromadzenie i pielęgnowanie wzorów kaszubskich. Wszystkie hafty i wzory, jakie wychodzić będą z pracowni mają być kontrolowane przez rzeczoznawców, aby utrzymane były w czystym charakterze kaszubskim i wolne od wszelkich zewnętrznych naleciałości. Dalej celem pracowni ma być szkolenie instruktorek, które potem po ukończeniu odpowiedniego przeszkolenia będą działały w terenie.
Jako pierwszy przekazał ob. Starosta dla nowo powstającej pracowni sumę 5.000 zł z wyraźnym zaznaczeniem, że fundusz ten ma być zużyty na kultywowanie i pielęgnowanie pierwowzoru kaszubskiego.
Dr Borowski wezwał wszystkich członków Rady, aby każdy przyczynił się w dostarczaniu wzorów z terenu kaszubskiego i z dostarczanych materiałów wybierać najlepsze.
Mgr Kosiński proponuje, aby nabyć aparat fotograficzny, za pomocą którego utrwalić wszelkie zabytki historyczne, kulturalne i cechy krajobrazu i gromadzić je w muzeum. Dalej rejestrować wszystkie warsztaty ceramiczne, gliniane, włókiennicze i inne, które opierają swoją czynność na przemyśle ludowym. Mówca zwrócił dalej uwagę na to, aby sporządzić bibliografię wszystkich dzieł i wydawnictw związanych z terenem kaszubskim w specjalnej kartotece.
Wicestarosta Filipek podaje, że jest w możności postarać się o papier kartonowy, który może być zużyty do wyewakuowania odpowiedniej kartoteki.
Następnie zostało poruszone organizowanie wystawy obrazów. Kol. Ogórek podaje, że wobec zmiany lokalu sprawa ta w obecnej sytuacji jest trudna do przeprowadzenia. Na propozycję ob. Starosty zostało uchwalane, że wystawa obrazów ma być urządzona w rocznicę wyzwolenia miasta naszego przez wojska polskie i Armię Czerwoną tj. w dniu 10 marca br. i to najprawdopodobnie w Sali Posiedzeń Wydziału Powiatowego.
Na końcu przewodniczący mgr Kosiński dziękował wszystkim zebranym za przybycie na zebranie i ob. Staroście za przyobiecaną współpracę z Radą Kultury i Sztuki i na tym zebranie zostało zakończone.

Sekretarz Przewodniczący

Protokół
zebrania
Rady Ośrodka Kultury i Sztuki,
które odbyło się w dniu
24 stycznia 1947 r.

Zebranie zagaił przewodniczący Ośrodka dyr. Kosiński, który zaznajomił zebranych członków Rady oraz obecnego ob. Wicestarostę, że zebranie dzisiejsze zostało zwołane specjalnie z okazji obecności prof. Wierusz-Kowalskiego, który przez władze wojewódzkie jest wyznaczony na łącznika w zawiadywaniu naszego muzeum kaszubskiego.
Jako pierwszy punkt porządku dziennego wzięto pod obrady ustalenie własności budynku i całej posesji, w której się mieści Muzeum Kaszubskie im. Dr Majkowskiego.
W dyskusji dr Borowski zaznacza, że sprawa ta została już omówiona na poprzednich zebraniach Rady i Rada doszła do wniosku, że muzeum nasze w myśl powziętych uchwał zostanie przekazane Zarządowi Miejskiemu w Kartuzach, co w znacznej mierze ułatwi administrowanie i utrzymanie całego obiektu muzealnego.
Wicestarosta Filipek nie zgadza sie z tym poglądem i oświadcza się za tym, aby muzeum przekazać władzom powiatowym.
Prof. Wierusz – Kowalski w dyskusji przyznaje, że muzeum winno być własnością samorządu czy to powiatowego, czy miejskiego. Muzeum Kartuskie nie ma być tylko muzeum regionu powiatu kartuskiego, ale całego regionu kaszubskiego. Trzeba wyznaczyć podział miedzy własnością obiektu muzealnego, a jego zawiadywaniem. Właścicielem może być samorząd, a towarzystwo może mieć wpływ w administrowaniu, urządzeniu, nagromadzeniu i zbieraniu eksponatów.
Dyr. Kosiński w dyskusji zaznacza, że praktyczniej jest pod względem przekazania własności związać się z samorządem miejskim, gdyż władze miejskie prędzej i dogodniej mogą objąć rolę gospodarza. Władze miejskie dysponują odpowiednimi ludźmi – rzemieślnikami oraz materiałem i bezpośrednio wszelkie prace związane z utrzymaniem gmachu może wykonywać, jak naprawa dachu, malowanie pokoi, uporządkowanie ogrodu, oparkanienie, itp.
W dyskusji dalszej wicestarosta Filipek wycofuje swój projekt przekazania Muzeum władzom powiatowym i zaznacza, ze powiat nadal będzie instytucje te materialnie wspierać.
Po zakończeniu dyskusji zapadła jednomyślna uchwała: przekazanie Muzeum naszego Zarządowi Miejskiemu w Kartuzach. Wszelkie kwestie prawne i techniczne związane z przekazaniem zostaną opracowane przez członka Rady mec. Hirscha i uzgodnione z przedstawicielami samorządu miejskiego na przyszłym zebraniu.
Prof. Wierusz-Kowalski obiecał, że postara się u władz wojewódzkich o regulamin ramowy, który będzie obowiązywał przy administrowaniu muzeum.
Następnie został omówiony drugi punkt porządku obrad, mianowicie utworzenia Towarzystwa Przyjaciół Muzeum.
Prof. Wierusz-Kowalski w sprawie tej zaznacza, że władze centralne upatrzyły miasto Kartuzy na miejsce powstania wielkiego muzeum na cały okręg kaszubski, a zadaniem Towarzystwa Przyjaciół Muzeum będzie miało zadanie rozwinąć na terenie Kaszub działalność propagandową oraz zbieranie funduszy i eksponatów. Ze względu na rozległą działalność Towarzystwa lepiej będzie, kiedy Zarząd Towarzystwa znajdować się będzie w większym ośrodku, jak np. w Gdańsku – Sopocie – Gdyni.
Dyr. Kosiński w odpowiedzi na wywody prof. Kowalskiego zaznacza, że myśl powstania Towarzystwa Przyjaciół Muzeum jest szczęśliwa, ale siedziba Zarządu koniecznie powinna być w Kartuzach, gdzie i muzeum się znajduje.
Dr Borowski również kategorycznie jest za tym, aby siedzibą Zarządu były Kartuzy nie tylko dlatego, że muzeum tu się znajduje, również i z tego powodu, że właśnie tutaj i to z naszej inicjatywy zostało założone muzeum samorzutnie, niezależne od władz centralnych, i muzeum kartuskie jest niby naszym dzieckiem, którego wydrzeć się nie damy.
Dalej prof. Kowalski zaznacza, że lepiej by było gdyby zebranie organizacyjne Towarzystwa Przyjaciół Muzeum w Kartuzach odbyło się w jednym z miast Wybrzeża, co dałoby większego rozgłosu i ściągnęło więcej działaczy na tej niwie. Sprawa organizowania ogólnego zebrania organizacyjnego w Kartuzach napotyka na trudności komunikacyjne związane z przejazdem działaczy z Wybrzeża do Kartuz.
Wicestarosta Filipek stanowczo się temu opiera i zaznacza, że ta sprawa stanowi kłopot najmniejszy, bo wynajęcie jednego autobusu całą sprawę trudności komunikacji kolejowej usunie.
W wolnych wnioskach dr Borowski zaznacza, że należy w Wydziale Powiatowym – przed zamknięciem roku budżetowego podjąć wyasygnowane dla Muzeum Kaszubskiego w budżecie Wydziału Powiatowego na rok 1946, 30. 000 zł.. Rada uchwaliła sumę tę przeznaczyć na następujące cele:
10.000 zł dla mistrza stolarskiego ob. Kolki na sporządzenie gablotki do muzeum,
10.000 zł na zakup eksponatów ceramicznych od ob. Necla z Chmielna,
10.000 zł jako przedpłata dla artysty malarza prof. Szczeblewskiego za wymalowanie w oleju na płótnie portretu dr. Aleksandra Majkowskiego, którego imieniem jest Muzeum Kaszubskie w Kartuzach.
Dr Borowski podał myśl, aby w preliminarzu budżetowym na rok 1947 podwyższyć pozycję muzeum z 30.000 zł na 100.000 zł.

Sekretarz Przewodniczący

Protokół
z zebrania
Zarządu Towarzystwa Miłośników Muzeum Kaszubskiego
im. A. Majkowskiego
przy POKiS w Kartuzach
w dniu 4 maja 1948 r.

W obecności ob. ob. Hirscha, Tredera, Majkowskiej i Trzebiatowskiego zagaił zebranie ob. dyr. Kosiński.
Głównym celem zebrania było: ustalić administratora Muzeum, wybór kustosza i sprawa najpotrzebniejszych reperacji gmachu.
Muzeum Kaszubskie w Kartuzach stwierdzono, nie może dopóty pomyślnie rozwinąć się, dopóki nie będzie miało opieki ze strony państwa lub samorządu.
Biorąc pod uwagę charakter tego przybytku kultury i sztuki ludowej, obejmujący wszystkie kaszubskie powiaty, zebrani doszli do wniosku, by Muzeum opiekowały się władze samorządowe.
Z kolei omawiano szeroko sprawę zatwierdzenia statutu przez Urząd Wojewódzki w Gdańsku oraz wszczęcie starań w Urzędzie Likwidacyjnym w Sopocie o wyłączenie gmachu Muzeum ze spisu nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży, jako przeznaczonego dla celów kulturalnych.
W tej sprawie dyr. Kosiński, mec. Hirsch oraz ref. KS Trzebiatowski postanowili udać się do ob. Starosty Kiszkisa.
W sprawie natomiast statutu, zobowiązał się ze swej strony ob. Trzebiatowski osobiście interweniować u ob. Naczelnika w Urzędzie Woj. Wydział K.Ś. i w Wydziale Społeczno – Politycznym w Gdańsku.
Niemniej ważnym punktem był wybór kustosza Muzeum ob. Tredera Franciszka z Borzestowa. Ob. Treder, który niedawno wrócił z kursu organizacji Muzeów w Krakowie, przedstawił w zarysie wytyczne jakie podano uczestnikom w organizowaniu Muzeów Ludowych.
W trakcie dyskusji, jaka się wyłoniła, uzgodniono uruchomić następujące działy: izbę kaszubską, geologii, mineralogii, prehistorii, włókienniczy, hafciarstwo, ceramikę i rybołówstwo.
Działy ceramiki i rybołówstwa przedstawione byłyby w formie stoisk, wyposażonych przez samych właścicieli. W związku z tym zdecydowano wejść w kontakt z ob. ob. Kreftą z Łączyna, Meissnerem z Kartuz i Neclem z Chmielna.
Celem dalszego wyposażenia Muzeum wyraził ob. Treder zgodę na oddanie w depozyt swoich własnych eksponatów.
Chcąc Muzeum Kaszubskie zorganizować na wzór Muzeum Etnograficznego i w myśl wszelkich wymogów muzealnych, uchwalono przez Związek Muzeów, zaprosić do współpracy p. prof. Prűfferowę – kustoszkę Muzeum Etnograficznego w Toruniu wzgl. przedstawicieli Wydziału K.S. Urzędy Wojewódzkiego w Gdańsku.
Prace wstępne zobowiązał się ob. Treder rozpocząć natychmiast, przy czym ze względu na zbliżający się sezon letni, zwrócono uwagę na uporządkowanie ogrodu przed gmachem. Dla uchronienia gmachu zaś przed dalszym zniszczeniem, polecono ob. Trederowi przeprowadzić najniezbędniejsze reperacje dachu, wodociągu, itp. w ramach posiadanych funduszy Towarzystwa.
Za spełnianą przez ob. Tredera Franciszka funkcję kustosza, ustalono z dniem 01. V. 1948 r. wynagrodzenie miesięczne w wysokości 7. 000 zł, z tym zastrzeżeniem, na co wymieniany wyraził zgodę, że z chwilą kiedy Towarzystwo będzie dysponowało większymi funduszami, honorarium będzie odpowiednio podwyższone.
Na zastępcę kustosza wybrano dotychczasową kustoszkę ob. Majkowską Franciszkę, dla której w okresie okresu letniego uchwalono wynagrodzenie w kwocie 3. 000 zł miesięcznie.
W dalszych wnioskach prosi ob. Treder o pomoc w znalezieniu środka lokomocji dla przewiezienia eksponatów z Borzestowa do Kartuz.
Dyr. Kosiński zobowiązał się w tej kwestii zwrócić do miejscowego Oddziału Społem wzgl. do Związku Samopomocy Chłopskiej.
Na tym zebranie zakończono.

Wz Sekretarza Przewodniczący

A. Trzebiatowski

Sprawozdanie
Zarządu Towarzystwa Miłośników
Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach
za okres
od 3.04.1949 – 26.11.1950

Sprawozdanie obejmuje kwestie zasadnicze – z pominięciem normalnych funkcji organizacyjnych i administracyjnych, a więc kwestię opieki nad Muzeum i jego upaństwowienia, kwestię Wystawy Kaszubskiej Sztuki Ludowej, strojów ludowych, kursów w zakresie przemysłu i artystycznego, wpływu T-wa na bieg niektórych spraw kaszubskich, wreszcie sytuacji finansowej oraz przesłanek dotyczących likwidacji T-wa.

Opieka nad Muzeum oraz jego upaństwowienie

Obszerne sprawozdanie z tego zakresu swojej działalności Zarząd złożył na Nadzw. Walnym Zebraniu w d. 8 stycznia br. (zob. protokół z tegoż zebrania). Podobnie jak poprzedni Zarząd w r. 1948 i na początku 1949 r., obecny Zarząd zapewnił Muzeum byt i rozwój przez: zdobycie odpowiednich funduszów, rozszerzenie i unowocześnienie programu i charakteru Muzeum, głównie zaś przez doprowadzenie do zorganizowania w Muzeum Wystawy Kaszubskiej Sztuki Ludowej.
W grudniu ub. roku wypłynęła sprawa upaństwowienia Muzeum , w związku z uchwałą Komitetu Ministrów do Spraw Kultury i Sztuki z d. 6 X 1949 oraz z zarządzeniem wykonawczym Ministra Kultury i Sztuki z d. 9 XII 49 r. w oparciu o te akty urzędowe niemal wszystkie muzea w Polsce zostały przejęte przez państwo w zarząd i użytkowanie. Już 17 grudnia t.r. miało być przejęte i nasze Muzeum. Wobec tego, że delegat Ministerstwa nie mógł w tym dniu przedstawić kompletnych pism urzędowych dot. upaństwowienia naszego Muzeum i ponieważ Zarząd nie mógł dokonać tego aktu bez uprzedniej zgody Walnego Zebrania T-wa, sprawa formalnego przekazania Muzeum przewlekła się do 27 stycznia 1950 r. Zwołane na 8 stycznia Nadzw. Walne Zebranie powzięło jednomyślnie uchwałę o przekazaniu Muzeum w zarząd i użytkowanie państwa. Formalny Akt Przejęcia został dokonany i sporządzony w d. 27 stycznia br. w Kartuzach. Zgodnie z zaleceniem Nadzw. W. Zebrania prezes jako przedstawiciel Zarządu T-wa włączył do Aktu Przejęcia następujące zastrzeżenia i uwagi:
„Dotychczasowy właściciel Muzeum, Towarzystwo Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach, w myśl uwagi i wyraźnych zaleceń nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z d. 8 stycznia 1950 r. zastrzega sobie: 1. ażeby siedzibą Muzeum pozostały i na przyszłość Kartuzy, 2. ażeby zachowany został i na przyszłość charakter Muzeum jako Muzeum etnograficznego, regionalno – kaszubskiego, 3. ażeby przy wyborze personelu muzealnego miano na względzie dokładną znajomość terenu kaszubskiego, co w szczególności dotyczy kierownika Muzeum oraz by przy angażowaniu personelu konsultowano Zarząd T-wa.”.
Dzięki przejęciu Muzeum przez państwo zdobyło ono trwałe podstawy bytu i rozwoju. Jest to fakt o b. doniosłym znaczeniu. Dowodzi on także racji bytu Muzeum, dla naszego T-wa zaś jest to niejako pokwitowanie, iż powstanie i działalność T-wa były celowe i uzasadnione oraz że oddając zorganizowane Muzeum pod opiekę państwa spełniło ono najważniejsze swoje zadanie. Satysfakcją dla T-wa może być to, iż przekazało Muzeum po odprowadzeniu go do tego stanu, że należy dziś do najlepiej urządzonych i wyposażonych muzeów regionalnych w Polsce. Ten poziom Muzeum osiągnęło dzięki Wystawie Kaszubskiej Sztuki Ludowej.

Wystawa kaszubskiej Sztuki Ludowej

Z inicjatywą urządzenia w Muzeum Wystawy Zarząd wystąpił w maju 1949 r. Odtąd aż do końca tegoż roku Wystawa była centralnym zagadnieniem, około którego skupiały się wszystkie zainteresowania i wysiłki zarządu, albowiem na zarząd spadł główny ciężar zorganizowania Wystawy, zdobycia funduszów na pokrycie olbrzymich kosztów, przekraczających z górą półtora miliona zł., itp. Prezes T-wa sprawował równocześnie funkcję Przewodniczącego Komitetu Wykonawczego Wystawy, skarbnik zaś kol. Arendt prowadził całą księgowość wydatków Wystawy; Wystawą byli poza tym zaabsorbowani inni członkowie a w szczególności kol. Treder, kustosz Muzeum.
Wystawa – jak wiadomo – została otwarta w Muzeum Kaszubskim 30 X 49 r. Objęła ona następujące działy eksponatów: ceramikę, hafciarstwo kolorowe w jego historycznym rozwoju począwszy od XVII wieku, rzeźbę zabytkową i współczesną, obrazy na szkle, pamiątkarstwo regionalne, wyroby z korzeni, słomy, rogu i bursztynu, wycinanki oraz malarstwo amatorskie.
Z Wystawą Sztuki połączono Wystawę Problemową, obrazującą: „Kaszuby wczoraj, dziś i jutro”. Z początkiem kwietnia 1950 r. przeniesiono Wystawę do Kościerzyny, w drugiej połowie maja zaś – do Wejherowa, gdzie pozostał aż do ostatnich dni lipca. Przekształciła się ona więc w Wystawę Objazdową. W każdej z tych miejscowości Wystawa otrzymała prawdziwie estetyczną i piękną oprawę dzięki staraniom zespołu artystów – plastyków z Gdańska pod kierunkiem Stan. Żukowskiego.
Zarówno w Kartuzach jak w Kościerzynie i Wejherowie Wystawa spotkała się z gorącym przyjęciem ze strony społeczeństwa, które po raz pierwszy miało okazję zobaczyć wytwory kaszubskiej sztuki i przemysłu artystycznego w tak wielkim bogactwie i rozmaitości. Toteż frekwencja dopisała. W każdym z tych miastach, według przeprowadzonej statystyki, zwiedziło Wystawę od 8-10 tysięcy osób. Jest to wielki sukces w akcji upowszechniania kultury i sztuki. Wśród zwiedzających byli nie tylko miłośnicy sztuki regionalnej i młodzież szkolna, ale przede wszystkim robotnicy, chłopi i rzemieślnicy, a więc warstwy, dla których dawniej sztuka była niedostępna. Ludność wiejska urządziła wycieczki, ażeby zobaczyć artystyczne wytwory własnych uzdolnionych synów i córek.
Za osiągnięcia Wystawy należy uznać: 1 rozszerzenie znajomości kultury artystycznej Kaszubów, 2. ujawnienie kilku nowych talentów, które dzięki wystawie znalazły pomoc i opiekę ze strony Państwa, 3. wydobycie z terenu wielu okazów sztuki, 4. wzbogacenie muzeum o nowy stały dział sztuki ludowej, 5. przeprowadzenie reorganizacji Muzeum i podniesienie jego poziomu do rzędu czołowych muzeów regionalnych w Polsce, 6. spopularyzowanie osiągnięć Polski Ludowej na terenie kaszub za pomocą złączonej z Wystawą Sztuki Wystawy Problemowej. Poza tym Wystawa była niewątpliwie nie tylko przeglądem dotychczasowego dorobku artystycznego ludności kaszubskiej, ale także silnym bodźcem do dalszego rozwoju w tym zakresie.
Trzeba podnieść następujący fakt: W czerwcu ub. roku Wojewódzka Rada Narodowa na wniosek Klubu posłów PZPR powzięła uchwałę o roztoczeniu opieki nad kaszubską kulturą i sztuką ludową. Że uchwała ta nie pozostała na papierze, tego dowodem jest właśnie zrealizowana na tak wielką skalę i z takim powodzeniem Wystawa Kaszubskiej Sztuki Ludowej, która doszła do skutku dzięki pomocy moralnej i materialnej KW i KP PZPR, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Prezydium WRN, ORZZ, Samopomocy Chłopskiej oraz lokalnych komitetów obywatelskich. Nasze Towarzystwo, aczkolwiek nie akcentowało na zewnątrz swojej szczególnie wydatnej roli, wzięło na siebie główny ciężar prac organizacyjnych Wystawy. Prezes, jako przewodniczący Komitetu Wykonawczego Wystawy, dał na łamach „Rejsów” z d. 6 VII 49 publiczne pokwitowanie osiągnięć Wystawy po jej zamknięciu w d. 25 lipca t. r. należy dodać, że większość eksponatów Wystawy, mimo jej zamknięcia, jest w dalszym ciągu dostępna publiczności w Muzeum. Dla orientacji podaję najważniejsze pozycje budżetu Wystawy, które przeszły przez buchalterię naszego T-wa.
Koszta ogólne wynosiły 1.652.418 zł, które zostały całkowicie pokryte z dotacji Prezydium WRN, Ministerstwa Kultury i Sztuki, ORZZ, Samopomocy Chłopskiej, Wydziału Samorządowego pow. kartuskiego oraz rozprzedaży Katalogów Wystawy. Urządznaie Wystawy w Muzeum pochłonęło 1.078.109 zł, reszta kosztów rozpada się na urządzenie Wystawy w Kościerzynie i Wejherowie.

Sprawa strojów ludowych

Wobec ogromnej wagi, jaką rząd Polski Ludowej przykłada do wartości tkwiących w kulturze ludowej, zaszła pilna potrzeba (wśród wielu innych zagadnień) zajęcia się sprawą kaszubskiego stroju ludowego. Pod tym względem region kaszubski w stosunku do innych regionów był o tyle w gorszym położeniu, iż po 1) ta dziedzina była tutaj całkowicie zaniedbana, 2) oryginalny strój ludowy stosunkowo wcześnie, bo już ok. połowy ub. wieku, na Kaszubach zaginął i nie zachował się do naszych czasów żaden oryginalny i cały okaz tego stroju, stąd zachodziła i do dziś zachodzi bardzo poważna trudność jego rekonstrukcji. Pierwszej rekonstrukcji dokonano ok. 1910 roku, gdyż już wówczas poza czepcami nie odnaleziono całego oryginalnego stroju. Dalsze próby rekonstrukcji były dokonywane w okresie międzywojennym, jednakże na skutek braku skoordynowania tych prac i oparcia ich o szczegółowe badania naukowe nie doprowadzona do ustalenia typu stroju kaszubskiego, przeciwnie spowodowano powstanie szeregu improwizacji tego stroju, a tym samym duże zamieszanie w tym zakresie, które obserwujemy do dzisiejszego dnia.
Ta sytuacja spowodowała Zarząd naszego T-wa do wystąpienia z inicjatywą uporządkowania tej dziedziny za pomocą naukowego opracowania i wykonania wzorowych kompletów kaszubskiego stroju ludowego. Inicjatywa ta spotkała się z nader przychylnym przyjęciem i poparciem ze strony Departamentu Artystycznego Ruchu Amatorskiego Ministerstwa Kultury i Sztuki w postaci subwencji w wysokości 650.000 zł, przeznaczonej na opracowanie naukowe i wykonanie 50-ciu kompletów stroju, udzielonej w drugiej połowie 1949 roku.
We wrześniu 49 r. Zarząd powołał Komisję Naukową w składzie: Prof. Dr Stelmachowska z Torunia, dr A. Bukowski z Gdańska, ks. dr Sychta z Pelplina, Paweł Szefka z Wejherowa i Fr. Treder z Kartuz – z zadaniem zebrania wszelkiego rodzaju materiałów rzeczowych, opisowych, ilustracji itp. Jako podstawy do opracowania wzorowych strojów. Poza tym Zarząd zwrócił się z propozycją współpracy z Komisją m.in. do dr Krajewskiej w Łodzi – niestety bez rezultatu. Główny ciężar prac naukowych wzięła na siebie prof. Stelmachowska jako kierowniczka Zakładu Etnologii i Etnografii UMK w Toruniu.
W połowie listopada 49 r. Zarząd powołał do życia Pracownie Kostiumową i powierzył jej kierownictwo ob. Marcie Bistroń.

Konferencja w sprawie strojów:
Akcja gromadzenia i naukowego opracowania materiałów oraz przygotowania wzorów – projektów stroju została zakończona w kwietniu br. W dniu 17 kwietnia odbyła się zwołana przez Zarząd konferencja celem szczegółowego przedyskutowania przygotowanych projektów w szerszym gronie rzeczoznawców i zainteresowanych instytucji. Poza członkami komisji naukowej w konferencji wzięli udział: rzeczoznawcy terenowi z powiatów kaszubskich, przedstawiciele Wydziału Kultury i sztuki U.W., Muzeum Pomorskiego, Związku Plastyków, Kuratorium Szkolnego, Związku Samopomocy Chłopskiej. Zaproszeni byli także przedstawiciele KW PZPR i ORZZ, którzy usprawiedliwili swą nieobecność. – konferencja wniosła wiele pożytecznego materiału i ułatwiła rozstrzygnięcie szeregu wątpliwości. W wyniku konferencji zalecono przygotowanie siedmiu modeli stroju kaszubskiego; mianowicie: 1. stroju dziewczyny, 2. stroju mężatki, 3. starej kobiety, 4. młodego Kaszuby, 5. starego Kaszuby, 6. rybaka nadmorskiego, 7. rybaka nadjeziornego. Dwa z tych kompletów: strój młodej Kaszubki i młodego Kaszuby zostały wykończone w połowie czerwca zostały wystawione w ramach Festiwalu Plastyki w Sopocie. W tym samym czasie wykończono strój Kaszubki i starego Kaszuby. Trudności materiałowe nie pozwoliły przygotować do tej pory stroju rybaków.
Ponieważ naszym założeniem i celem jest przygotowanie wzorcowych modeli stroju kaszubskiego, odpowiadających zarówno tradycji jak dzisiejszym wymaganiom praktycznym, Zarząd zwołał na 15 września drugą konferencję celem skontrolowania i skorygowania przygotowanych modeli. W dyskusji podniesiono szereg niedociągnięć i zalecono wprowadzenie poprawek. Akcja nad udoskonaleniem modeli jest jeszcze w toku.
Trzeba tu podnieść bardzo duże trudności przy wywiązaniu się z podjętego zadania. Dotyczą one zarówno opracowania naukowego jak uzyskania odpowiednich materiałów. – Zarząd złożył dwukrotnie pisemne sprawozdanie Ministerstwa Kultury i Sztuki z przeprowadzanej pracy nad strojami. Z uzyskanej kwoty 650.00 zł wydano z górą 400.000 zł na materiały, opracowania naukowe, robociznę oraz potrzeby organizacyjne.

Sprawa kursów

W wyniku starań Zarządu, Wojewódzki Związek Samorządowy przyznał T-wu w bieżącym roku budżetowym kwotę jednego miliona zł na zorganizowanie kursów w zakresie kaszubskiego przemysłu ludowego i artystycznego.
Forma realizacji – przez Spółdzielnię Przemysłu Lud. i Art. w Kartuzach. (...)

V. Wpływ na inne sprawy
1. Wpływ na utrzymanie tradycyjnego charakteru haftów,
2. Wpływ na zmianę ustosunkowania się do twórczości kasz.,
3. Kontakty z prasą.

Sprawa likwidacji T-wa

1. Przesłanki obiektywne:
a) upaństwowienie Muzeum,
b) przejęcie opieki nad rozwojem sztuki i przemysłu art. przez C.P.L. oraz Spółdzielnię w Kartuzach,
c) przejęcie opieki nad zabytkami sztuki osobliwościami przyrody przez wojew. Urząd Konserwatorski, tj. Wydz. Kult.,
d) możliwości wywierania wpływu przez rady Narodowe,
e) możliwości działania poprzez PTK,
f) ujednolicenie i uporządkowanie akcji subwencjonowania i dotowania różnych instytucji i organizacji,
g) ogólna tendencja w zakresie uporządkowania spraw różnych towarzystw (tworzenie wielkich, kluczowych organizacji, likwidowanie małych).
2. Motywy za dalszym istnieniem T-wa:
a) współpraca z Muzeum, zbliżanie go społeczeństwu,
b) pomoc w obecnym okresie przejściowym.
3. Zarządzenie władz odnośnie likwidacji T-wa. W wyniku tego zarządzenia Zarząd przyśpieszył decyzję likwidacji T-wa.

VII. Sprawozdanie finansowe (kłopoty finansowe)
(złoży osobno skarbnik)

Akt
przejęcia w zarząd i użytkowanie
Ministerstwa Kultury i Sztuki
Muzeum Kaszubskiego im. Al. Majkowskiego w Kartuzach
stanowiącego własność
Towarzystwa Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach,
z siedzibą w Gdańsku ul. Lipowa 21

Na podstawie zarządzenia Ministerstwa Kultury i Sztuki z dnia 9 grudnia 1949 r. w sprawie sposobu i trybu przejęcia w zarząd i użytkowanie Państwa muzeów publicznych należących do związków samorządu terytorialnego, stowarzyszeń i osób fizycznych oraz stosownie do zawiadomienia z dnia 10 grudnia 1949 r. /vel 19 stycznia 1950 r./ Muzeum Kaszubskie w Kartuzach podlega przejęciu przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w zarząd i użytkowanie Państwa.
W dniu 27 stycznia 1950 r. w Kartuzach odbyło się przejęcie w zarząd i użytkowanie Państwa Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w osobie przedstawiciela tegoż Ministerstwa mgr Marii Cholewianki, referendarza naczelnej Dyrekcji muzeów i Ochrony zabytków, działającego na mocy delegacji z dnia 25 stycznia 1950 r. Nr 2 – 1 – 4/32/50.
W przejęciu Muzeum Kaszubskiego wziął udział jako przedstawiciel właściciela Muzeum, Towarzystwa Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach ob. dr Andrzej Bukowski, Prezes Towarzystwa, działający na podstawie uchwały Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia, odbytego w Kartuzach w dniu 8 stycznia 1950 r., oraz kustosza Muzeum, ob. Franciszka Tredera, tudzież ob. Paweł Kuchta, przedstawiciel zarządu Miejskiego w Kartuzach, administratora budynku muzealnego.
Przejęciu w zarząd i użytkowanie państwa uległo łącznie z muzeum, co następuje:
Nieruchomość w Kartuzach przy ul. Kościerskiej 1, poniemiecka, zapisana w księdze katastralnej Tom 17, karta 313, obejmująca budynek muzealny i budynek gospodarczy, którego część ma urządzenia mieszkalne, oraz ok. 0,60 ha ziemi. W załączniku poda się wyciąg z księgi katastralnej, odpis aktu przekazania nieruchomości Zarządowi Miejskiemu w Kartuzach na cele Muzeum Kaszubskiego przez Okręgowy Zarząd Likwidacyjny.

Ruchomości
a/ Ruchomości użytkowe, zamieszczone w spisie wyposażenia.
b/ Ruchomości użytkowe, wymienione w spisie inwentarza materiałowego od poz. 1 - 58.
c/ Biblioteka muzealna obejmująca poz. 1 – 68 wg spisu inwentarza bibliotecznego.
d/ Eksponaty muzealna zapisane w Księdze Inwentarzowej Muzealnej / eksponaty / od poz. 1 – 330.
e/ Fotografie wymienione w spisie inwent. /zdjęcia fotograficz./ od poz. 1 – 61
3. a/ Ruchomości użytkowe, stanowiące własność Departamentu Twórczości Artystycznej Ministerstwa Kultury i Sztuki, zamieszczone w spisie wyposażenia meblowego Muzeum Kaszubskiego od poz. 25 – 34.
b/ Eksponaty z zakresu prehistorii pochodzące z Muzeum w Gdańsku, odnalezione na terenie powiatu kartuskiego w liczbie ok. 80 sztuk
c/ Obraz Matki Boskiej Sianowskiej, własność ks. Sartowskiego przekazany Muzeum w charakterze depozytu.
d/ 40 zdjęć – osobliwości przyrodnicze /w obramowaniu pod szkłem/,własność ob. Franciszki Majkowskiej z Białej Góry, przekazane Muzeum w charakterze depozytu.
e/ 30 eksponatów etnograficznych, własność ob. Tredera, kustosza Muzeum, umieszczone w Muzeum w charakterze depozytu.
4. 2 lalki etnograficzne, /w stroju kaszubskim/ wypożyczone Związkowi Młodzieży Polskiej w Gdańsku.

Wszelkie zobowiązania wynikające z dotychczasowej działalności Muzeum, aż po dzień 31 grudnia 1949 r. pokrywa i reguluje Towarzystwo Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach.
Ze strony osób, uczestniczących w sporządzeniu niniejszego aktu, zostały zgłoszone następujące uwagi i zastrzeżenia:
Dotychczasowy właściciel Muzeum, Towarzystwa Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach, w myśl uwag i wyraźnych zaleceń Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z d. 8 stycznia 1950 r. zastrzega sobie: 1. ażeby siedzibą Muzeum pozostały i na przyszłość Kartuzy, 2. ażeby zachowany został na przyszłość charakter Muzeum jako Muzeum etnograficznego, regionalno – kaszubskiego, 3. ażeby przy wyborze personelu muzealnego miano na względzie dokładną znajomość terenu kaszubskiego, co w szczególności dotyczy kierownika Muzeum oraz by przy angażowaniu personelu konsultowano się z Zarządem Towarzystwa.
Załączniki wymienione w pkcie 1 zostaną dostarczone w terminie 3 miesięcznym, tj. do dnia 1 maja 1950 r.
Na tym akt przejęcia Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach przez Ministerstwo Kultury i Sztuki w zarząd i użytkowanie Państwa zakończono.
Akt niniejszy sporządzono i podpisano w 5 jednobrzmiących egzemplarzach z których:
Pierwszy zostaje złożony w Ministerstwie Kultury i Sztuki w Warszawie.
Drugi zostaje złożony w Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zabytków w Warszawie.
Trzeci zostaje złożony w Towarzystwie Miłośników Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach z siedzibą w Gdańsku, ul. Lipowa 21.
Czwarty zostaje złożony w Zarządzie Miejskim w Kartuzach.
Piąty pozostaje w aktach Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach po zaopatrzeniu w pieczęcie Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Kartuzy, dnia 27 stycznia 1950 roku

Przedstawiciel Ministerstwa Kultury i Sztuki
/mgr Maria Cholewianka/

Przedstawiciel Towarzystwa Miłośników Muzeum Kaszubskiego
w Kartuzach, z siedzibą w Gdańsku
/Dr Andrzej Bukowski/

Przedstawiciel Zarządu Miejskiego w Kartuzach
/Paweł Kuchta/

Kustosz Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach
/Franciszek Treder/