Całkowity kres istnienia powiatów przyniósł rok 1975, kiedy to przeprowadzono powszechną reformę administracyjną kraju. Główne założenia wytyczyło XVII Plenum Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (KC PZPR) obradujące w dniu 12 maja 1975 r.. Kierując się wskazaniami XVII Plenum Sejm PRL wprowadził do nich zasadę dwustopniowego podziału administracyjnego kraju i ustawę o nowym podziale administracyjnym państwa, na podstawie której od dnia 1 czerwca 1975 r. utworzonych zostało 49 województw. Dokonano więc likwidacji ogniwa pośredniego - jakim były powiaty - a na miejsce gromad wprowadzono większe jednostki administracyjne - gminy. Z gestii rad narodowych wszystkich szczebli wyłączono uprawnienia wykonawcze i utworzono urzędy naczelników, prezydentów i wojewodów.
U podstaw reformy administracyjnej z 1975 r. - jak twierdzono - leżały takie przesłanki, jak unowocześnienie systemu zarządzania, zbliżenia świata pracy do władz naczelnych państwa - poprzez likwidację ogniwa pośredniego – powiatu, oraz aktywizacja gospodarcza i społeczna regionów kraju dotychczas zacofanych, w których nowo powstałe samodzielne jednostki administracyjne miały bardziej troszczyć się o rozwój gospodarczy swego terenu, mobilizować wysiłek społeczny na rzecz postępu i wzrostu gospodarności. Reforma miała też na celu zmniejszenie zatrudnienia w aparacie wykonawczym. Koszty tej operacji nie miały wywoływać negatywnych skutków, jak np. ograniczania budownictwa mieszkaniowego.
Rzeczywistość jednak - po kilku latach funkcjonowania nowego systemu - wykazała dobitnie, że posiadał on wielkie słabości i niedoskonałości, które krępują życie i rozwój gospodarczy miasteczek, takich jak Kartuzy. Niepowodzenie reformy polegało przede wszystkim na tym, że okazała się ona zbyt kosztowna w stosunku do możliwości państwa i poszczególnych regionów. Wydatki zaś na cele i obiekty administracyjne pochłonęły znaczny procent funduszy przeznaczonych początkowo na budownictwo mieszkaniowe i inne cele socjalne. Natomiast w miarę umacniania się nowych struktur władzy wykonawczej ujawniła się z całą ostrością tendencja do partykularyzmu, do swoistej „samowystarczalności” regionów tzw. małych ojczyzn, o których znowu często da się słyszeć i u nas na Kaszubach, co rwało dotychczasowe więzi kooperacyjne w wielu gałęziach produkcji oraz powodowało zamęt i rozgardiasz w systemie zarządzania.
Wielce znaczące uprawnienia naczelników, wojewodów i prezydentów w zakresie podejmowania decyzji wykonawczych w sprawach własnego regionu nie zawsze szły w parze z dobrze i należycie rozumianym interesem ogólnospołecznym. Nie dość na tym - wbrew oczekiwaniom społeczeństwa nastąpił gwałtowny wzrost liczby zatrudnionych urzędników, co z kolei dodatkowo obciążyło skarb państwa. Reforma spowodowała również określone negatywne zjawiska w sferze świadomości społecznej, a likwidacja starych, sprawdzonych w przeszłości wzorców - jakimi były stanowiska starostów - nie stworzyła właściwego klimatu zaufania społeczeństwa do kierownictwa państwowego. Ten nowy technokratyczno - biurokratyczny system sprawowania władzy od początku nie znalazł uznania w oczach przeciętnego mieszkańca (Z dziejów politycznych Polski 1944 - 1945, Praca zbiorowa pod redakcją T. Walichnowskiego, Warszawa 1984, s. 288 - 290.). Spowodował on, że społeczeństwo nie utożsamiało się z tą władzą, a jej wykonawcy określani byli jako „oni”, którzy byli zawsze i wszystkiemu winni, co też nie zawsze zgodne było z przesłankami obiektywnymi.
Ostatnim Przewodniczącym Prezydium Powiatowej Rady Narodowej od 1971 r. do 1973 r. był Czesław Pieprzak. Od 1973 r. do chwili likwidacji powiatów w 1975 r. był Naczelnikiem Powiatu Kartuskiego.
Czesław Pieprzak był z zawodu nauczycielem - mgr historii. Pochodził z podkartuskiej wsi Połęczyno. Był sekretarzem propagandy w Komitecie Powiatowym PZPR. On to podpisywał ostatnie pisma władzy powiatowej i był odpowiedzialny za właściwe przeprowadzenie likwidacji powiatu w Kartuzach (AMK Kartuzy, Zbiory akt, Alojzy Plichta, sygn. Z. 33, f. 1.).
Po likwidacji powiatu w Kartuzach w 1975 r. przeszedł do pracy w Urzędzie Wojewódzkim w Elblągu. Od 1975 r. był dyrektorem Wojewódzkiej Rady Narodowej w tym mieście, a następnie dyrektorem Biura Wojewody Elbląskiego (AMK Kartuzy, Zbiory akt, Tadeusz Buszta, sygn. Z. 47, f. 1.).
W 1990 r. nastąpiła w Polsce reforma administracyjna. W Kartuzach utworzony został Urząd Rejonowy, który podporządkowany został wojewodzie gdańskiemu. Pierwszym Kierownikiem Urzędu Rejonowego został Jerzy Kowalewski. Urząd - z ramienia państwa - kontroluje decyzje władz samorządowych i ich zgodności z prawem.