Mòżemë tak samò tu rzec, że dzysészi dzéń przeńdze do dzejów Mirochòwa. Dzys më wszëtcë skłôdómë Jemù– Méstrowi Janowi pòdzãkã za to wszëtkò, co zrobił dlô Kaszëbsczi tatczëznë, a òsoblëwie co zrobił dlô swòji rodzynny Strëszi Bùdë, Mirochòwa, parafialnego Swiónowa, gminë i powiatu Kartuzë. Dzãka téż wszëtczima tima, òsoblëwie direktor szkòłë Hannie Pionk i całi szkòłowi spòlëznie Mirochòwa, co doprowadzëlë do tak piãknégò finału tã mëslã nadaniô miona pòdjãtą tu sztërë lata temù òbczas òdsłoniãcô òbeliskù Jana Trepczika i Aleksandra Labùdë w Strëszi Bùdze. Wspaniałi to je patron, co całé swòje żëcé i talent òddôł Kaszëbóm, òsoblëwie swòjim stronóm, swòji rodny mòwie, jaką stąd wëniósł i wprowadzył w pałace, w jaczi pòtrafił nalezc nôpiãkniészé słowa, co dërch sławią te stronë i lëdzy dalek i szerok w piesni i wierszach.
Jan Trepczyk urodził się niemal dokładnie przed 116 laty, 22 października 1907 roku w Stryszej Budzie w rodzinie Jana i Berty z d. Hebel. Ochrzczony został w Sianowie, tam przyjęty do komunii świętej, natomiast w Mirachowie ukończył szkołę powszechną. W tym niezwykle trudnym czasie odrodzonej II Rzeczypospolitej podjął dalszą edukację w Seminarium Nauczycielskim w Kościerzynie, które ukończył z sukcesem w 1926 r. Pierwszą placówkę nauczycielską wyznaczono mu w Kartuzach. Po roku przeniesiony został do Miszewa, gdzie przez siedem lat był kierownikiem szkoły. W tym właśnie czasie, pod wpływem swego przyjaciela Aleksandra Labudy zajął się kaszubszczyzną. Obaj pochłonięci lekturą dzieł największego z pisarzy kaszubskich, dra Aleksandra Majkowskiego, postanowili odwiedzić go w Kartuzach. Na pytanie o status mowy Kaszubów i kwestię narodowości, wielki mistrz wstał i zdjął z półki dzieło prof. Stefana Ramułta z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z 1893 roku, otworzył je i powiedział: Oto jest „Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego”. Gdybym ja wam to mówił, moglibyście mi uwierzyć albo nie. Ale ja największej polskiej instytucji naukowej wierzę szczerze i głęboko. I taka jest moja odpowiedź na wasze pytania.
To spotkanie odmieniło życie Trepczyka, który wówczas postanowił poświęcić je całkowicie kaszubszczyźnie. Wraz z Labudą założył w 1929 roku w Kartuzach drugą w dziejach - po Towarzystwie Młodokaszubów - organizację kaszubską o nazwie Zrzeszenie Regionalne Kaszubów. Jako poeta zadebiutował w 1930 roku w gdyńskiej „Chëczë Kaszëbsczi”, następnie związał się „Gryfem Kaszëbsczim” i „Zrzeszą Kaszëbską”. Ówczesna władza bardzo źle patrzyła wówczas na wszelkie przejawy aktywności kaszubskiej. Za tę aktywną działalność postanowiła go karnie w 1934 roku wysłać do Rogoźna Wielkopolskiego. Tam i w pobliskich Tłukawach uczył aż do wojny. Na jej początku powrócił z wielkopolskiego wygnania na Kaszuby. Najpierw mieszkał w rodzinnym domu, później przeniósł się do Sianowa, gdzie zatrudniono go w Urzędzie Gminy.
Po powrocie z wojennej tułaczki w 1946 roku osiadł w Wejherowie. Tam podjął pracę jako nauczyciel. Był założycielem Oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Wejherowie, któremu przez wiele lat prezesował. Intensywnie i skutecznie zabiegał o powołanie Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko – Pomorskiej. Aktywnie angażował się w ruchu śpiewaczym. Był dyrygentem Kaszubskiego Okręgu Śpiewaczego, zbierał dawne pieśni kaszubskie po wsiach i miasteczkach dla potrzeb Państwowego Instytutu Sztuki w Warszawie. W szkole prowadził trzygłosowy chór szkolny, który zdobywał liczne nagrody na konkursach i festiwalach. Często też zasiadał w jury Ogólnopolskiego Festiwalu Pieśni o Morzu.
Trepczyk był poetą, kompozytorem, słownikarzem. Jest autorem dziesięciu publikacji zwartych, w tym przed wojną wydanego zbioru pieśni o tytule „Kaszëbsczi piesniôk”. Po wojnie ukazały się „Lecë chòrankò”- zbiór pieśni z nutami, obszerny tomik wierszy „Odecknienié” i „Ukłôdk dlo dzôtk”. Dziełem jego życia jest dwutomowy „Słownik polsko-kaszubski”, wydany pośmiertnie. Przez wielu uznawany jest za najlepszego poetę w historii literatury kaszubskiej. Za wielkie dokonania został odznaczony Medalem Stolema i Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 3 września 1989 roku. Pochowany jest w Wejherowie. W 2004 r. jego imię nadano Szkole Podstawowej w Miszewie, w którym przez siedem przedwojennych lat był kierownikiem. Od niemal dwudziestu lat w tej szkole odbywa się Konkurs Pieśni Trepczyka, w którym wielokrotnymi laureatami byli uczniowie z Mirachowa. W Wejherowie, Bolszewie, Rumi, Baninie i Pępowie są ulice jego imienia.
Jô to słowò zaczął w rodny mòwie i w ni chcã skùńczëc – tak, jakbë so to Méster Jan żëcził. Sóm żił w czasach, czedë nie bëła òna achtnionô. Dopiérze pò jegò smiercë weszła òna do telewizji, ùkôzałë sã setczi wôżnëch ksążków, pòwstałë tłumaczenia Biblii na kaszëbsczi, pòlsczé państwò òficjalno w 2005 rokù ùznało jãzëkòwi status kaszëbsczi mòwë. Zjiscëło sã wiele pragnieniów Trepczika, chòc gwës nié wszëtczé. Dzysô dokònywô sã nastãpné baro wôżné pragnienié. Przez jegò miono kaszëbizna symbòliczno dostąpiwô wiôldżégò ùznaniô w jegò rodnym òkòlim. To stąd wëniósł òn w swiat słinné słowa, chtërne tak chãtno pòwtôrzôł: „Pòjmë wprzódk z kaszëbizną”. Mirochòwò – mòżemë dzys rzec głosno – jidze w przódk z kaszëbizną razã ze swòjim wiôldżim méstrã, Janã Trepczikã.
zobacz też tuaj:
JAN TREPCZIK - KASZËBSKÔ MÒWA (szwajcaria-kaszubska.pl)
JAN TREPCZIK - JESÉŃ RZECZËTA (szwajcaria-kaszubska.pl)
JAN TREPCZIK - STARK (szwajcaria-kaszubska.pl)
